نکات مهمی که قبل از خرید کنسرو ماهی تن باید بدانید
کنسرو ماهی تن یا به‌غلط کنسرو تن ماهی غذای فوری و پرطرفداری است که در سبد خرید اغلب‌مان جای دارد. امروز در «درجه» شما را با نکات خرید کنسرو ماهی تن آشنا می‌کنیم.
ماهی تن به گروهی از ماهی‌های خانواده اِسکومْبْریده گفته می‌شود که از اهمیت صنعتی و تجاری برخوردارند. تن‌ماهیان شامل جنس‌ها و گونه‌های مختلفی می‌شوند و غالبا در تهیه کنسرو ماهی کاربرد دارند. اما کنسرو ماهی فقط به ماهی تن محدود نمی‌شود. برای مثال کنسرو ماهی ساردین و کیلکا هم داریم.
ازجمله ماهی‌های تن آب‌های جنوبی ایران (دریای عمان، تنگه هرمز و قسمت‌هایی از خلیج فارس) که برای تهیه کنسرو صید می‌شوند می‌توان به گونه‌های زیر اشاره کرد:
[table id=20 /]
کنسرو هوور مرغوب‌تر و البته گران‌تر است. اما کنسروهایی که با زرده تهیه می‌شوند معمولا ارزان‌ترند. گاهی هم برخی تولیدی‌ها برای کاهش هزینه تولید از مخلوط ماهی‌های تن (مثلا مخلوط هوور و گیدر) استفاده می‌کنند.
کنسرو ماهی تن در چه انواعی عرضه می‌شود؟
ماهی تن در روغن یا در آب‌نمک کنسرو می‌شود. نوع عرضه هم می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد:
- گوشت فیله: در این نوع عرضه ماهی به قطعات درشت برش داده می‌شود و تکه‌های گوشت به‌صورت یکپارچه درون قوطی قرار می‌گیرند.
- گوشت تکه‌ای: تکه‌های گوشت در این نوع عرضه لزوما یکپارچه نیستند. اما اگر فرآورده‌ای تحت این عنوان عرضه شد، بیشترِ قطعات ماهی باید نسبتا درشت باشند.
- گوشت خرده: تکه‌های گوشت در این نوع عرضه ریزند، اما جدا از هم و نه خمیری‌شکل.
- مخلوط گوشت تکه‌ای و خرده.
دقت داشته باشید که کنسرو ماهی تن با گوشت فیله یا تکه‌ای معمولا مرغوب‌تر از کنسروهای دارای گوشت ریزشده است.
کنسرو ماهی تن باید چه ویژگی‌های داشته باشد؟
- گوشت ماهی: گوشت ماهی، فارغ از نوع عرضه، باید بدون زوائد غیرگوشتی باشد. وجود زوائدی همچون استخوان یا فلس، مرغوبیت فرآورده را خدشه‌دار می‌کند. بافت گوشت هم نباید لهیده یا خمیری باشد. درصورت تهیه کنسرو از ماهی تن با کیفیت نامرغوب بافت گوشت ممکن است به‌شکل اسفنجی و سوراخ‌دار دربیاید. در چنین حالتی گوشت ماهی طعم تندی به خود می‌گیرد و نباید مصرف شود.
- رنگ گوشت: گوشت ماهی باید دارای رنگ طبیعی و با آنچه روی برچسب قوطی درج می‌شود (سفید، روشن، تیره یا مخلوط گوشت روشن و تیره) منطبق باشد.
- طعم و بوی گوشت: گوشت ماهی باید دارای طعم و بوی طبیعی و عاری از هرگونه علائم فساد باشد.
- قوطی: قوطی پرشده کنسرو باید بدون ضرب‌دیدگی، بادکردگی، زنگ‌زدگی یا لحیم‌شدگی باشد. گاهی سطح داخلی قوطی به‌دلیل پوشش لاکی نامناسب موجب تغییر رنگ سولفیدی گوشت و ایجاد لکه‌های سیاه می‌شود.
- مایع پوششی: برای مثال در کنسرو ماهی تن آب‌نمکی باید به‌مقدار کافی، در حدی که روی تکه‌های گوشت را کاملا بپوشاند، آب‌نمک وجود داشته باشد.
کنسرو ماهی تن مفید است یا مضر؟
ماهی تن سرشار از پروتئین، اسیدهای چرب امگا۳ و ویتامین‌های گروه ب است. ازاین‌رو انتخاب غذایی سالمی به‌نظر می‌رسد. اما از سوی دیگر به جیوه و سایر فلزات سنگین آلوده است. تن‌ماهیان به‌نسبت ماهی‌هایی نظیر سالمون و تیلاپیا جیوه‌ای‌ترند. علتش هم به تغذیه این گروه از ماهی‌ها برمی‌گردد. تن‌ماهیان از ماهی‌های کوچک‌تر آلوده به جیوه تغذیه می‌کنند و این جیوه به‌مرور در بدن‌شان انباشته می‌شود.
به‌طورکلی مصرف کنسرو تن ماهی بیش از یکی، دو بار در هفته توصیه نمی‌شود. چراکه درمورد ما هم بیش‌مصرفی ماهی‌های جیوه‌ای می‌تواند غلظت جیوه خون‌مان را به مقادیر غیرعادی افزایش دهد. در چنین حالتی جیوه به‌عنوان نوروتوکسین یا سم عصبی عمل می‌کند و به ایجاد اختلال در کارکرد مغز و دستگاه عصبی منجر می‌شود. خطر مسمومیت جیوه به‌ویژه در کودکان و زنان باردار بیشتر است. به همین دلیل مصرف کنسرو ماهی تن در این گروه باید محدودتر و با احتیاط باشد. حتی برخی متخصصان صلاح می‌دانند که زنان باردار به‌کل از مصرف ماهی تن اجتناب کنند.
وقتی مغز کودک درحال رشد است، مواد مغذی را به‌سرعت جذب می‌کند. اما جیوه روی جذب مواد مغذی اثر سوء دارد و ممکن است به بروز ناتوانی در یادگیری و تأخیرات رشدی بینجامد. یا مثلا در دوران جنینی و نوزادی با مشکلات شناختی، فلج مغزی، نابینایی و ناشنوایی در ارتباط است. در بزرگسالان هم مسمومیت جیوه روی باروری و تنظیم فشار خون اثر می‌گذارد.
جمع‌بندی
در پایان لازم است خدمت‌تان یادآوری کنیم که کنسروهای تولیدشده در واحدهای صنعتی غیرمجاز را به سبد خریدتان راه ندهید. این قبیل کنسروها گاها با قیمت‌ها و تخفیفاتی مشتری‌پسند عرضه می‌شوند. حال آنکه از مرغوبیت کافی و نظارت وزارت بهداشت و سازمان ملی استاندارد برخوردار نیستند. هنگام خرید حتما به نام و نشانی تولیدکننده، شماره پروانه و سِری ساخت و تاریخ تولید و انقضای فرآورده دقت کنید.
