چطور مناسب‌ترین آباژور را برای منزل‌مان انتخاب کنیم؟
انتخاب نوع آباژور با توجه به تنوع بیش‌ازحد آن کار آسانی نیست. با «درجه» همراه باشید تا مناسب‌ترین آباژور را برای منزل‌تان انتخاب کنید.
تا همین صدسال پیش که پای برق به خانه‌های مردم باز نشده بود، روشنایی منازل از انواع شمع و چراغ‌های پیه‌سوز تامین می‌شد. اما با ورود برق به خانه‌ها، مردم از لامپ‌های حبابی برای روشنایی استفاده کردند. این لامپ‌ها نور زردرنگی داشتند که نمی‌شد مستقیم به آن نگاه کرد و علاوه بر اینکه چشم را آزار می‌داد بی‌روح و بدمنظره بود. به‌همین‌دلیل آباژورها ساخته شدند و به سرعت در بین مردم محبوبیت یافتند.
انواع آباژور
آباژور (Lampshade) از یک پایه، کلاهک یا شید و فیتر که کلاهک را به لامپ وصل می‌کند تشکیل شده است. آباژور به‌راحتی می‌تواند زیبایی دکوراسیون منزل‌تان را کامل کند. علاوه‌بر آن می‌توانید از نور آن به‌هر شکلی که دلخواه‌تان است استفاده کنید.
یکی از مهم‌ترین دلایل محبوبیت آباژور، تنوع بیش‌از اندازه آن است. آباژورها را به هر شکل، اندازه، بافت، جنس، سبک و رنگی که تصورش را بکنید می‌سازند. بنابراین انتخاب آن کاملا به سلیقه شما بستگی دارد.
انواع آباژور بر اساسِ کاربرد آنها
آباژورها درمدل‌های مختلفی ساخته می‌شوند و تنوع آنها بسیار زیاد است. با این‌حال از انواع آباژور براساس کاربرد آن می‌توان به آباژورهای پایه بلند (که روی کف زمین قرار می‌گیرند)، آباژورهای پایه کوتاه (رومیزی)، آباژورهای آویزی و آباژورهای سه‌بعدی و فانتزی اشاره کرد.
آباژورهای پایه بلند روی کف زمین
این آباژورها علاوه بر زیبایی محیط می‌توانند روشنایی بخش خاصی از منزل را تأمین کنند.
آباژورهای پایه کوتاه (رومیزی)
این آباژورها را می‌توانید روی میزعسلی، میزتحریر و حتی روی میزتوالت برای روشنایی محیط اطراف قرار دهید. البته می‌تواند صرفا جنبه تزیینی داشته باشد.
این آباژور روی میز کنار تخت قرار داده شده و روشنایی ملایمی ایجاد کرده است.
آباژورهای آویزی
بیشتر برای تأمین روشنایی روی میزهای غذاخوری مناسب هستند، اما می‌توان به‌عنوان چراغ مطالعه و نظایر آن هم از آنها استفاده کرد.
آباژورهای LED
این آباژورها که به بالبینگ معروف هستند، زیبایی فوق‌العاده‌ای دارند و طرح و رنگ‌های آنها بسیار متنوع است. بیشتر برای محیط اتاق خواب یا میز کار یا دکوراسیون مدرن مناسب هستند. طرح‌های آن به ویژه برای کودکان بسیار جذاب است.
انواع آباژور براساسِ شکل کلاهک
آباژورها براساسِ شکل کلاهک به انواع زنگوله‌ای، کلاه چینی، طبلی، امپایر (سلطنتی)، شش گوش و مربعی دسته‌بندی می‌شوند:
- مدل زنگوله‌ای برای مبلمان و دکوراسیون سنتی مناسب است؛
- مدل کلاه چینی بیشتر برای دکوراسیون سبک معاصر مناسب است؛
- مدل طبلی با دکوراسیون داخلی مدرن جورتر است؛
- مدل سلطنتی شکل کلاسیک دارد و تقریبا با هر دکوراسیونی می‌تواند زیبا باشد؛
- مدل شش گوش کمی غیرمعمول است و یادآور زندگی روستایی اوایل قرن بیستم است؛
مدل مربعی که با بیشتر انواع دکوراسیون هماهنگ می‌شود.
انتخاب آباژور
برای انتخاب آباژور باید چندین عامل مهم را درنظر بگیرید. فراموش نکنید که مهم‌ترین عامل سلیقه خودتان است. از چه نوع سبکی خوش‌تان می‌آید؟ آیا به طرح مینمال علاقه دارید یا سبک سنتی؟ شاید هم سبک‌های ترکیبی و متضاد را دوست دارید؟ آباژورها از پارچه، شیشه، پلاستیک و فلز ساخته می‌شوند و سبک و اندازه آنها بسیار متنوع است. به طوری که برای هر فضایی می‌توانید نوع مناسبی از آن را انتخاب کنید.
با وجود سلیقه‌ای بودن آباژور، یک سری قوانین هستند که رعایت آنها درباره انتخاب آباژور اهمیت زیادی دارد. از آنجایی‌که آباژور می‌تواند تاثیری چشمگیر در دکوراسیون منزل‌تان داشته باشد، باید به کاربرد و محل قرارگیری آن توجه کنید. به‌طورکلی چهار نوع نورپردازی داریم که کاربرد آباژور از روی آن تعیین می‌شود: دکوراتیو، محیطی، کاربردی، تأکیدی.
این به شما بستگی دارد که می‌خواهید از آباژور چه استفاده‌ای بکنید. به‌عنوان مثال اگر هدف شما این است که نوری فراگیر در منزل داشته باشید، از نورپردازی محیطی و کاربردی استفاده کنید و اگر آباژور فقط جنبه زیبایی دارد و یا می‌خواهید بخشی از دکوراسیون‌تان مانند یک تابلوی هنری را روشن‌تر نشان دهد از نورپردازی دکوراتیو و تأکیدی استفاده کنید. در هر یک از این مدل‌های نورپردازی باید سه قانون کلی را رعایت کنید: شکل، اندازه، سطح.
شکل
شکل کلاهک در انواع نورپردازی و کاربرد آباژور تأثیر دارد. به‌عنوان مثال، در کلاهک‌های طبلی تمرکز نور هم از بالا و هم از پایین است، در کلاهک‌های امپایر و کلاه چینی تمرکز نور از قسمت پایین آن است و در کلاهک زنگوله‌ای گستردگی نور در قسمت پایین کمی بیشتر است؛ بااین‌حال بین گستردگی نور در قسمت بالا و پایین تعادل وجود دارد. شکل زیر را ببینید:
اندازه
اندازه کلاهک با شدت نور ارتباط مستقیم دارد. هر چه نور بیشتری نیاز دارید و افراد بیشتری قرار است از نور آن بهره‌مند شوند، کلاهک بزرگتری باید داشته باشید. به‌عنوان مثال اگر روی میز غذا خوری قرار است آباژور آویز داشته باشید، هر چه افراد بیشتری باید زیر آن بنشینند، کلاهک بزرگتری نیاز دارید.
سطح
انتخاب موادی که کلاهک از آن ساخته شده است، مهارت بیشتری می‌خواهد. باید براساس کاربرد آباژور و دکوراسیون اتاق تصمیم بگیرید. اگر تاکیدتان بر روشنایی است و می‌خواهید از آباژور برای روشن کردن محیط خاصی استفاده کنید، بهتر است از کلاهک تیره‌تر استفاده کنید که از جنس ماده‌ای متراکم‌تر باشد.
دراین‌صورت نور فقط از بالا و پایین پخش می‌شود و خود کلاهک نوری را منتشر نخواهد کرد. اما اگر هدف‌تان این است که محیط اطراف روشن باشد، بهتر است کلاهک را از جنس پارچه‌ای نازک‌تر و شفاف با رنگ روشن استفاده کنید که نور را پخش کند. رنگ‌های سفید - خاکستری، پوست تخم‌مرغی و سایر رنگ‌های روشن برای این کلاهک مناسب‌تر هستند.
انتخاب اندازه مناسب برای آباژور
مرحله بعدی تصمیم‌گیری درباره اندازه کلاهک است که باید با پایه، محل قرار گرفتن و میزان قدرت لامپ متناسب باشد. در واقع، اندازه و شکل پایه لامپ آباژور، اندازه کلاهک را تعیین می‌کند.
اندازه کلاهک آباژور باید متناسب با پایه لامپ باشد
فرمول کلی برای انتخاب اندازه کلاهک مناسب این است:
ارتفاع کلاهک = دو سوم ارتفاع پایه لامپ باشد.
هر چه پایه بلندتر است، کلاهک بزرگتری برای آن نیاز است تا تناسب را حفظ کند. یک کلاهک بزرگ برای یک پایه رومیزی کوچک مناسب به نظر نمی‌آید. کلاهک کوچک هم مناسب پایه رومیزی بزرگ نیست.
عرض کلاهک = نیم اینچ (حدود ۱.۲۵ سانتی‌متر) در هر طرف، از پهن‌ترین قسمتِ عرض پایه بزرگتر باشد.
در آباژورهای رومیزی کوتاه (مانند شکل) می‌توانید قطر لبه پایین کلاهک را تقریبا برابر با ارتفاع پایه در نظر بگیرید. در آباژورهایی که بلند هستند و روی کف زمین قرار می‌گیرند بهتر است قطر لبه پایین کلاهک به اندازه ۱۶ یا ۱۸ اینچ (۴۰ تا ۴۵ سانتی‌متر) یا حتی بزرگتر باشد.
در صورتی‌که آباژور رومیزی بلند هم دارید باید همین قانون را به کار ببرید. از سوی دیگر، کلاهک آباژورهای بلند بهتر است شیب کمتری در اضلاع دو طرفش داشته باشد. به‌عنوان مثال، کلاهک‌های طبلی برای این منظور مناسب‌ترند. به شکل زیر نگاه کنید:
اندازه کلاهک باید متناسب با محل قرار گرفتن آن باشد
یکی از مهم‌ترین نکات درباره انتخاب آباژور این است که در هر جایی‌که آن را قرار می‌دهید، لامپ و پایه لامپ (سخت‌افزار آباژور) دیده نشوند. بنابراین باید در انتخاب اندازه کلاهک آن دقت لازم را داشته باشید.
هر چه آباژور پایین‌تر باشد (به طور مثال روی میز کوتاه مانند میز کوچک کنار مبل‌ها)، کلاهک آباژور باید کوتاه‌تر باشد.
هر چه بالاتر قرار بگیرد (به‌عنوان مثال در قفسه‌ها یا روی میزهای بلند) کلاهک آباژور باید بلندتر باشد در غیراین‌صورت لامپ دیده خواهد شد.
اندازه کلاهک باید با قدرت لامپ متناسب باشد
شاید به نظرتان خنده‌دار بیاید، اما آباژور هم ممکن است خطرآفرین باشد. لامپ‌های با ولتاژ بالاتر گرمای بیشتری تولید می‌کنند و به تهویه بیشتری نیاز دارند، یعنی کلاهک باید بزرگتر و پهن‌تر باشد. لامپ‌های فلورسنت معمولا به اندازه لامپ‌های دیگر گرما تولید نمی‌کنند اما از آنجا که معمولا بلندتر از لامپ‌های عادی هستند، باز هم به کلاهک بزرگتری نیاز دارید.
به‌طورکلی برای لامپ‌های با نور متعادل، کافی است لامپ حدود ۲ تا ۳ اینچ (حدود ۵ تا ۵/۷ سانتی‌متر) از کلاهک فاصله داشته باشد. اما برای اندازه‌گیری دقیق‌تر باید شعاع بحرانی را اندازه بگیرید. این شعاع همان فاصله وسط جایگاه لامپ تا لبه داخلی آباژور است. در زیر اندازه‌های استاندارد آورده شده است.
| آباژور معمولی | |
| قدرت لامپ | شعاع بحرانی |
| ۰ تا ۲۵ وات | حدود ۴ سانتی‌متر |
| ۲۶ تا ۴۰ وات | حدود ۵ سانتی‌متر |
| ۴۱ تا ۶۰ وات | حدود ۶ سانتی‌متر |
| ۶۱ تا ۷۵ وات | حدود ۷ سانتی‌متر |
| ۷۶ تا ۱۰۰ وات | حدود ۵/۸ سانتی‌متر |
| ۱۰۱ تا ۱۵۰ وات | حدود ۱۲ سانتی‌متر |
اگر ابزاری برای اندازه‌گیری ندارید، بهترین روش این است که لامپ را روشن کنید و پس از پنج دقیقه قسمت بالای کلاهک را لمس کنید. اگر داغ‌تر از آن است که به آن دست بزنید، این کلاهک برای این لامپ مناسب نیست و کوچک است.
به‌طور خلاصه:
- هر چه نور بیشتری نیاز دارید، جنس انتخابی کلاهک باید شفاف‌تر و کلاهک بزرگتر باشد.
- هر چه لامپ قوی‌تر باشد، کلاهک باید بزرگتر باشد.
- هرگز نباید پایه و سخت‌افزار آباژور در معرض دید باشد.
کدام شکل کلاهک آباژور با کدام پایه هماهنگ‌تر است؟
همان‌طور که کلاهک آباژور شکل‌های متنوعی دارد، پایه‌ها هم دست کمی از آن ندارند و در مدل‌های مختلفی ساخته می‌شوند. بااین‌حال، هر کلاهکی برای هر نوع پایه‌ای مناسب نیست. بهتر است تناسب این دو با هم رعایت شود تا ترکیبی بی‌نظیر داشته باشید. در این آباژور، نوع انحنای قسمت‌های مختلف پایه کاملا به انحنای کلاهک زنگوله‌ای شبیه است که نوعی هماهنگی زیبا در آن ایجاد کرده است. 
در این آباژور از کلاهک طبلی استفاده شده است که شیب دو طرف آن تقریبا با شیب پایه مشابه است. گرد بودن پایه و کلاهک هم کاملا با هم تناسب دارد. 
گاهی اوقات شکل کلاهک دقیقا در پایه تکرار می‌شود. در این آباژور کلاهک به شکل ذوزنقه است و در پایه هم در قسمت بالا و هم در قسمت پایین ذوزنقه را می‌بینید. 
کلاهک مربعی یا مستطیلی به‌طور معمول با پایه‌های مربعی هماهنگ است. در این آباژور، کلاهک شبیه مستطیل است و با پایه مربعی ترکیب شده است. 
در این آباژور جالب، شکل کلاهک کاملا شبیه بخش انتهایی پایه است و به همین دلیل تناسبش را با آن حفظ کرده است. 
گاهی ممکن است استثنائاتی وجود داشته باشد که سبب شود یک آباژور زیبا به نظر برسد. در اینجا یک انتخاب کاملا غیرمعمول انجام شده است. این آباژور رومیزی است اما پایه بلند و باریکی دارد، اما در آن از کلاهک طبلی استفاده شده است که آن هم غیرمعمول است. با وجود متضاد و غیرمنتظره بودن آن، خوش‌منظره است. 
با اینکه حتی انحنای کلاهک و پایه در این آباژور یکسان نیست، اما در کنار یکدیگر ترکیب متعادلی ایجاد کرده‌اند. مقطع کلاهک مربعی است و می‌توانید مقطع پایه را هم ببینید که به‌شکل مربع است. 
به‌جز محدودیت‌های کاربردی، تقریبا هیچ قانون سفت و سختی وجود ندارد که کدام جنس یا شکل کلاهک برای کدام دکوراسیون بهتر است. درست است که آباژور باید با مبلمان، رنگ دیوار، پرده‌ها یا پوشش کف مطابقت داشته باشد، اما در نهایت همه‌چیز به سلیقه خودتان بستگی دارد. اگر از نوع آباژوری که انتخاب کرده‌اید حس خوبی دارید و از دیدن آن لذت می‌برید، این درست‌ترین انتخاب است و نباید نگران قوانین باشید.
