این نکات مهم را قبل از خرید بستنی بدانید
اگر شما هم یکی از طرفداران پروپاقرص بستنی هستید، این مطلب به همه سؤالات شما درباره نکات خرید بستنی، ویژگی‌های تغذیه‌ای و نیز افزودنی‌های مجاز و غیرمجاز آن پاسخ خواهد داد.
انواع بستنی از نظر مواد تشکیل‌دهنده
مواد تشکیل‌دهنده هر بستنی با دیگری متفاوت است. برای خرید بستنی باید متوجه باشید که چه موادی در آن به‌کار رفته است. یک‌سری از این مواد، مواد پایه و اصلی بستنی هستند و برخی دیگر، مواد افزودنی و طعم‌دهنده‌ها هستند که هر سری را جداگانه بررسی خواهیم کرد.
بستنی خشک معمولی
این بستنی همان بستنی سنتی خودمان است که با استفاده از شیر، شکر، تخم‌مرغ و خامه درست می‌شود. این بستنی هیچ نوع افزودنی ندارد و به‌همین‌دلیل برای افرادی‌که به‌دنبال بستنی سالم هستند گزینه‌ای مناسب است. البته اگر رژیم‌غذایی دارید، حتی سالم‌ترین بستنی هم کالری و چربی بالایی دارد.
بستنی فرانسوی
این بستنی که به «کاستارد یخی» معروف است، محبوبیت بسیار زیادی دارد. پایه این بستنی کاستارد است و به‌جز آن شامل شیر، خامه و زرده تخم‌مرغ هم هست. این بستنی جزو بستنی‌های سفت و خشک محسوب می‌شود و بافت خامه‌ای ندارد.
بستنی کم‌چرب
بستنی کم‌چرب همان بستنی معمولی است با این تفاوت که در آنها از شیر کم‌چرب استفاده می‌کنند. هضم آن راحت‌تر است و برای برای همه گروه‌های سنی مناسب است. البته بااینکه کم‌چرب است، همچنان کالری بالایی دارد و اگر رژیم دارید بهتر است قید آن را بزنید.
پرفروش‌ترین قالب‌های بستنی را ببینید
بستنی ارگانیک
این بستنی صرفا از ترکیبات ارگانیک و مواد طبیعی ساخته شده است و هیچ افزودنی خاصی ندارد. بنابراین تأثیر منفی روی بدن نخواهد داشت. هنوز در ایران بستنی ارگانیک به‌صورت بسته‌بندی عرضه نمی‌شود (حداقل ما ندیده‌ایم!)، بنابراین اگر دنبال بستنی ارگانیک هستید، باید به بستنی‌فروشی‌های خاصی سر بزنید.
بستنی بدون قند
این بستنی برای افرادی بهتر است که شکر نمی‌خورند. در این بستنی به‌جای شکر از شیرین‌کننده‌های مصنوعی استفاده می‌کنند. البته در سلامت خود شیرین‌کننده‌های مصنوعی تردید وجود دارد. روی بسته‌بندی بستنی بدون قند، حتما عبارت «بدون قند» را ذکر می‌کنند.
[related]5682[/related]
بستنی نرم
بستنی‌های نرم در دماهای بالاتر از بستنی‌های معمولی تهیه می‌شوند. تولید این بستنی در دمای بالا باعث می‌شود بافت بستنی تا مدتی طولانی نرم، صاف و خامه‌ای بماند. این بستنی‌ها کاملا شبیه خامه زده‌شده هستند. ازآنجاکه بافت خشک و یخی ندارند، هنگام خوردن دندان‌ها را اذیت نمی‌کنند. معمولا سالخوردگان با این بستنی‌ها راحت‌ترند. بستنی تریپل چاکلت و تیرامیسوی کاله دو نمونه از بستنی‌های صاف و نرم هستند.
بستنی بدون لاکتوز
لاکتوز قند طبیعی شیر است که هضم آن برای برخی افراد که نارسایی یا عدم تحمل لاکتوز (lactose intolerance) دارند دشوار است. اگر نارسایی لاکتوز دارید، به‌معنای آن نیست که به خود شیر یا بستنی حساسیت دارید، بلکه مشکل اینجاست که هربار بعد از شیر، ماست یا بستنی احساس بدی پیدا می‌کنید. اگر چنین مشکلی دارید بستنی‌های بدون لاکتوز بخرید.
بستنی بدون گلوتن
گلوتن پروتئین غلات است که خوردن آن برای افرادی‌که بیماری سلیاک دارند یا به گلوتن حساس هستند، مناسب نیست. تشخیص حساسیت به گلوتن ساده نیست، اما اگر حس می‌کنید چنین مشکلی دارید یا به سلیاک مبتلا هستید، همیشه بستنی‌های فاقد گلوتن را خریداری کنید.
انواع بستنی براساس شکل آن و نوع بسته‌بندی
بستنی به‌طورکلی به دو صورت در بازار موجود است. بستنی‌هایی که در بستنی‌فروشی‌ها می‌خرید و بستنی‌های بسته‌بندی شده که در سوپرمارکت‌ها به‌فروش می‌رسد.
بستنی‌هایی که در بستنی‌فروشی می‌خرید انواع مختلفی دارند که از آن‌جمله می‌توان به بستنی قیفی، لیوانی و اسکوپی اشاره کرد. این بستنی‌ها به‌جز بستنی و یک‌سری تاپینگ و مخلفات، هیچ‌نوع نگهدارنده یا افزودنی خاصی ندارند. اما بستنی‌هایی که در سوپرمارکت‌ها هستند در اشکال مختلفی بسته‌بندی می‌شوند:
بستنی قیفی
این بستنی قدیمی‌ترین نوع بستنی است. بستنی قیفی بسته‌بندی معمولا خشک و یخی است و به نرمی بستنی قیفی بدون بسته‌بندی نیست. به‌همین‌دلیل دیرتر آب می‌شود. خوردن این بستنی تا زمانی‌که آب نشده است راحت است.
بستنی لیوانی
بستنی لیوانی در انواع کوچک و بزرگ و طعم‌های مختلف وانیلی، شکلاتی، میوه‌ای و آجیلی موجود است. خوردن این بستنی‌ها بسیار راحت است. بسته به‌نوع برند برخی از انواع آن خشک‌تر و برخی دیگر خامه‌ای‌تر هستند.
بستنی چوبی
این همان بستنی است که آن را با نام کیم می‌شناسیم. این بستنی‌ها بسیار محبوب هستند اما خوردن آنها واقعا دردسر دارد؛ چون به‌محض ذوب‌شدن احتمال افتادنش و کثیف‌شدن خودتان و اطراف‌تان وجود دارد.
کیک بستنی
کیک بستنی همان‌طور که از نامش پیداست، ترکیبی از کیک یخ‌زده و بستنی است. شاید قبلا آن را فقط به‌شکل اسکوپی می‌دیدید، اما حالا نوع بسته‌بندی آن هم در بازار موجود است. کیک باعث می‌شود خوردن بستنی راحت‌تر باشد.
محبوب‌ترین ظروف بستنی‌خوری را ببینید
بستنی خانواده
این بستنی‌ها هم به‌شکل سطلی و هم به‌شکل ظرفی عرضه می‌شوند. این ظرف‌ها از نظر وزن و اندازه متفاوت هستند که می‌توانید بسته به تعداد نفرات آن را خریداری کنید.
بستنی ساندی
این بستنی بسیار محبوب را می‌توانید به‌صورت اسکوپی تهیه کنید و بسته‌بندی آن در بازار نیست. روی این بستنی شهد می‌ریزند و با انواع تاپینگ‌ها از آجیل خردشده، مغزگردو و پسته یا میوه‌های مختلف روی آن را تزئین می‌کنند. ساندی شکلاتی و میوه‌ای محبوب‌ترین انواع ساندی هستند.
بستنی نیتروژنی
این بستنی هم جزو بستنی‌هایی است که بسته‌بندی ندارد. در این بستنی برای منجمدکردن مواد داخل آن از نیتروژن مایع استفاده می‌کنند. ازآنجاکه این بستنی را مانند بستنی سنتی مدتی طولانی در یخچال نمی‌گذارند و به‌یکباره سرد می‌کنند، طعم و مزه خود را از دست نمی‌دهد. البته هنوز درباره اینکه استفاده از نیتروژن در بستنی برای بدن انسان ضرر دارد یا نه، ابهاماتی وجود دارد.
[related]23698[/related]
طعم‌های مختلف بستنی
تنوع طعم بستنی بسیار زیاد است. بستنی می‌تواند انواع مختلف خوراکی‌ها را به‌عنوان طعم‌دهنده بپذیرد که برخی از مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
میوه
در این بستنی از انواع میوه نظیر موز، توت‌فرنگی، شاتوت، تمشک، آلبالو و مرکبات استفاده می‌کنند.
کافئین
یکی از محبوب‌ترین انواع بستنی است که در آن از شکلات، قهوه، کاکائو، کارامل و نظایر آنها استفاده می‌کنند.
ادویه
معروف‌ترین و قدیمی‌ترین انواع بستنی، بستنی‌های وانیلی و زعفرانی هستند. این طعم‌های بستنی معمولا طرفداران زیادی دارند.
آجیل
مغزهای مختلف آجیل نظیر گردو، پسته، بادام و فندق را در طیف وسیعی از انواع بستنی می‌توان وارد کرد. آجیل هم به‌صورت تاپینگ، هم به‌صورت میکس‌شده و هم به‌صورت تکه‌های خردشده در بستنی کاربرد دارد.
علاوه‌بر این‌ها، بستنی‌های خلاقانه‌ای مانند سوهان‌بستنی، گز بستنی، بستنی نون‌خامه‌ای، تریپل چاکلت، بستنی تیرامیسو و انواع مختلف دیگر بستنی محصول برندهای مختلف ایرانی در بازار موجود است. بستنی سنتی زعفرانی مخصوص ایران هم که دیگر نیازی به معرفی ندارد.
ترکیبات طبیعی بستنی
بستنی به‌جز مواد اولیه، یک سری ترکیبات طبیعی دارد که عبارت‌اند از:
- چربی‌شیر که به‌شکل خامه، کره یا چربی خالص شیر به بستنی اضافه می‌شود. هرچه میزان این چربی بیشتر باشد، بستنی چرب‌تر و پرکالری‌تر است.
- پروتئین مغذی شیر و لاکتوز که به بستنی بافتی صاف می‌دهند.
- ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری مانند کلسیم.
- قند نیشکر یا شربت گلوکز که برای شیرین‌کردن و تقویت طعم بستنی به کار می‌روند و دمای انجماد و ذوب بستنی را پایین می‌آورند.
- طعم‌دهنده‌های طبیعی شامل شکلات، وانیل، میوه‌ها، آجیل، تافی‌ها.
- تثبیت‌کننده‌هایی مانند ژلاتین و صمغ‌های گیاهی تأییدشده که برای کنترل اندازه بلورهای یخ و ایجاد بافتی یکنواخت، صاف و غلیظ و نیز کنترل ذوب‌شوندگی بستنی به‌کار می‌روند.
- امولسیون‌کننده‌ها مانند لسیتین حاصل از زرده تخم‌مرغ که کیفیت هم‌زدگی بستنی را بهتر می‌کنند و سبب توزیع یکنواخت چربی شیر در بستنی می‌شوند.
افزودنی‌ها و ترکیبات غیرمجاز در بستنی
هنگام خرید بستنی به برچسب مواد تشکیل‌دهنده آن نگاه کنید. بهتر است افزودنی‌ها و ترکیبات زیر در بستنی نباشند:
سولفات کلسیم
این ماده معمولا به‌عنوان نوعی ترکیب خشک‌کننده استفاده می‌شود و درواقع آب را جذب می‌کند. به‌دلیل خاصیت سفت‌کنندگی که دارد، آن را در بستنی به‌کار می‌برند تا به‌راحتی ذوب نشود.
پلی سوربیت ۸۰
این ماده نوعی امولسیون‌کننده است که برای ترکیب دو مایع که درحالت طبیعی با هم مخلوط نمی‌شوند به‌کار می‌رود. در بستنی از این ماده برای ترکیب شیر و چربی استفاده می‌کنند. این کار باعث می‌شود بستنی صاف‌تر و نرم‌تر باشد و راحت‌تر شکل بگیرد، اما این ماده طبیعی نیست. به‌جای آن می‌توان از لسیتین استفاده کرد.
هیدروکسید منیزیم
این ماده کاملا طبیعی است، در ملین‌ها برای بهبود یبوست از آن استفاده می‌شود. اما مصرف زیاد آن ممکن است به گرفتگی عضلات بینجامد. به‌جز بستنی، از آن به‌عنوان ضدتعریق و ضدحریق استفاده می‌کنند.
صمغ زانتان
این صمغ از مخلوط قندهای تخمیرشده با برخی باکتری‌ها درست می‌شود. مزایای آن برای کاهش قند و کلسترول اثبات شده است، اما هضم آن برای بدن تا حدودی دشوار است. در بستنی از آن به‌عنوان تثبیت‌کننده و ضخیم‌کننده بافت بستنی استفاده می‌کنند، بنابراین ممکن است مقدار زیادی از آن در بستنی موجود باشد که هضم آن را دشوار کند.
پتاسیم سوربیت
این ماده نگهدارنده از رشد کپک، مخمرها و قارچ جلوگیری می‌کند. این ماده از سایر نگهدارنده‌ها ضرر کمتری دارد، چون به‌سرعت از بدن خارج می‌شود؛ اما از طرفی ممکن است سبب تحریک پوست شود.
مونوگلیسیرید و دی‌گلیسیرید
از این دو به‌عنوان ماده نگهدارنده و امولسیون‌کننده در بستنی استفاده می‌شود، اما هر دوی آنها نوعی چربی ترانس هستند که برای بدن مضر است.
طعم‌دهنده‌های مصنوعی
برخی خوراکی‌ها مانند زعفران و پسته که به‌عنوان طعم‌دهنده‌های بستنی کاربرد دارند، بسیار گران‌قیمت هستند و ممکن است استفاده از آنها در بستنی به‌صرفه نباشد. به‌همین‌دلیل اغلب تولیدکنندگان برای تقویت طعم بستنی و صرفه‌جویی، از طعم‌دهنده‌های مصنوعی استفاده می‌کنند. بستنی را که حاوی مواد غیرطبیعی باشد نمی‌توان سالم دانست.
رنگ‌های بستنی
معمولا رنگ بستنی ارتباطی مستقیم با طعم آن دارد. مثلا به‌محض دیدن بستنی سبز، یاد طعم پسته و با دیدن رنگ زرد به‌یاد بستنی زعفرانی می‌افتید. البته درست مانند طعم‌دهنده‌ها، درباره خوراکی‌های گران‌قیمت ممکن است از رنگ‌های خوراکی برای رنگ‌دادن به بستنی استفاده کنند.
نکات تغذیه‌ای بستنی
به‌طورکلی نمی‌توان گفت بستنی خوراکی سالمی است، زیرا چربی و کالری بسیار بالایی دارد (حتی اگر کم‌چرب باشد). بنابراین رژیم‌داران بهتر است با عناوینی مانند بستنی رژیمی و بدون قند و کم‌چرب، خودشان را گول نزنند. بااین‌حال خوردن بستنی به‌شکل تفننی بد نیست! اتفاقا اگر ترکیبات طبیعی و مقوی در آن به‌کار رفته باشد و حاوی رنگ مصنوعی، شیرین‌کننده‌های مصنوعی یا مواد نگهدارنده نباشد، مواد مغذی زیادی دارد که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم:
- ویتامین‌هایی مانند ویتامین آ (A)، ب (B)، ب ۱۲ (B12)، ث (C)، دی (D)، ای (E) و کا (K) باشد.
- بستنی حاوی کلسیم، کربوهیدرات، چربی و پروتئین است که در بدن انرژی آزاد می‌کند.
- بستنی سبب ترشح هورمونی به‌نام ترومبوتونین در بدن می‌شود که استرس را کاهش می‌دهد.
برندهای معروف بستنی در ایران
تعداد برندهای بستنی در ایران زیاد هستند، اما از معروف‌ترین آنها می‌توان به میهن، کاله، دایتی و دومینو اشاره کرد. هنگام خرید بستنی بهتر است سراغ برندهای معتبر یا بستنی‌فروشی‌های خوشنام که بیشترین اصول بهداشتی را رعایت می‌کنند بروید.
انواع دستگاه بستنی‌ساز را ببینید
[see_also]23603[/see_also]
