نکاتی که پیش از خرید مادربرد کامپیوتر باید بدانید

خرید مادربرد باید با در نظر گرفتن نکات مهمی مثل مدل چیپست، تعداد اسلات‌ها و در هماهنگی با قطعات دیگر به ویژه پردازنده صورت بگیرد. در راهنمای خرید مادربرد این نکات مهم را به صورت کامل توضیح داده‌ایم.

امروزه کامپیوتر به عضو جدا نشدنی از زندگی ما بدل شده است. با این حال همواره انتخاب و خرید کامپیوتر بدون داشتن دانش کافی کمی چالش برانگیز به نظر می‌رسد چراکه کامپیوترها از اجزای متعدد و با ویژگی مختلفی به بازار عرضه می‌شوند. مادربرد یکی از این قطعات است که در این مطلب به بررسی ویژگی‌های مهم در خرید آن پرداختیم.

مادربرد چیست؟

مادربرد یا برد اصلی (Motherboard) به عنوان میزبان قطعات کامپیوتری شناخته می‌شود. در واقع سایر قطعات کامپیوتری روی این برد سوار می‌شوند تا مادربرد ارتباط بین این قطعات و همچنین انرژی الکتریکی آن‌ها را تامین کند.

مادربرد از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین قطعات کامپیوتر است با این حال نقش تعیین کننده‌ای در عملکرد سیستم شما نخواهد داشت. در واقع تهیه مادربرد گران‌تر به معنی کامپیوتر قدرتمندتر نیست. چرا که مادربرد تنها میزبان قطعات است اما باید در هماهنگی کامل با پردازنده خریداری شود.

تنها زمانی نیاز است اقدام به خرید برد گران‌قیمت‌تر کنید که از پردازنده قدرتمندتر و رم جدیدتری استفاده کنید که نیاز به پشتیبانی از تکنولوژی‌های جدیدتر و همچنین سیستم برق رسانی مدرن‌تری داشته باشند.

نیاز خود را بشناسید

قاعدتا اولین قدم در هر خریدی شناخت نیاز و انتخاب هوشمندانه متناسب با آن است. این موضوع در خرید قطعات گران قیمت سخت افزار نیز بیش از پیش اهمیت پیدا می‌کند.

با این حال در خرید مادربرد قبل از بررسی نیاز کاربر، بایستی هماهنگی کامل پردازنده را مد نظر قرار دهید که در ادامه به بررسی کامل آن پرداخته‌ایم.

اگر گیمر یا کاربر حرفه‌ای هستید که قصد اورکلاک و یا آپگرید احتمالی در آینده را دارد، بهتر است مدل‌های جدید و سری‌های با پشتیبانی از فرکانس کاری بالاتر بایستی در لیست خرید شما باشد.

مدل‌های گران قیمت هر خانواده از اسلات‌ها توسعه متنوع و جدید نیز بهره می‌برند که می‌تواند برای این دسته از کاربران حائز اهمیت باشد.

کدام چیپست مادربرد برای شما مناسب است؟

چیپست مادربرد احتمالا از مهم‌ترین ویژگی‌ها و البته چالش برانگیزترین آن‌ها در انتخاب است. زمانی که به چیپست یا تراشه مادربرد اشاره می‌شود در واقع به خانواده و سری تولید آن برد اشاره داریم.

چیپست مادربرد در واقع همان چیزی است وظیفه هماهنگ ‎سازی و مدیریت اطلاعات، بین پردازنده و سایر قطعاتی که روی برد اصلی سوار هستند را برعهده دارد.

به واسطه چیپست مادربرد است که شما امکان میزبانی سایر ماژول‌های سخت افزاری را خواهید داشت و این چیپست است که باید از تکنولوژی‌ و اسلات‌های توسعه سایر قطعات پشتیبانی کند.

چیپست مادربرد به وسیله پردازنده مرکزی تعیین می‌شود. در واقع زمانی که پردازنده جدیدی معرفی می‌شود، بایستی انتظار مادربرد با چیپست جدیدی نیز بکشیم.

به همین ترتیب همزمان و یا پس از بازه کوتاهی مدل‌های جدیدی از همان خانواده مادربرد اول با امکانات محدودتر معرفی می‌شوند که همگی از یک سری چیپست بوده و به منظور پشتیبانی از نسل جدید پردازنده برای کامپیوترهای مین استریم و سبک‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

فهرست قیمت انواع مادربرد

نکات مهم در خرید مادبرد با چیپست اینتل

به دلیل تنوع به شدت بالا و پیچیدگی موضوع، بررسی تک به تک چیپست‌ها در این مقاله نمی‌گنجد. در نتیجه در ادامه به معرفی رایج‌ترین چیپست‌های دسکتاپ می‌پردازیم.

در پلتفرم اینتل (Intel) چیپست‌های سری Z معرف خانواده پیشتاز است که به واسطه بهره‌گیری از حداکثر ۲۴ لاین درگاه PCIe نسل چهارم در مدل‌های پرچمدار و اسلات‌های توسعه مدرن بین گیمرها و کاربران حرفه‌ای طرفداران بسیاری دارد. این خانواده از اورکلاک پردازنده‌های اینتلی به صورت کامل پشتیبانی می‌کند.

در پله‌های بعدی خانواده‌های سری H و سری B را داریم که از حداکثر ۲۰ لاین درگاه PCIe و تا ۴ درگاه USB 3.1 نسل دو در سری H و درگاه‌های USB 3.0 در مدل‌های پرچمدار سری B پشتیبانی می‌کنند. حین خرید مادبردهای با چیپست اینتل سری H و B دقت کنید که این دو از اورکلاک پردازنده پشتیبانی نمی‌کنند.

نکات مهم در خرید مادبرد با چیپست AMD

اما انتخاب‌ها در سوی AMD کمی پیچیده‌تر است. سری X پیشتاز این مجموعه است که مدل پرچمدار این خانواده را با ماکسیمم ۳۶ لاین درگاه PCIe نسل چهارم میزبانی می‌کند و تا ۱۲ درگاه USB 3.2 نسل دو در مدل پرچمدار این مجموعه پوشش داده می‌شود.

در ادامه خانواده سری B و سپس سری A نیز قرار دارند که به ترتیب با پشتیبانی از حداکثر ۲۶ و ۲۰ لاین درگاه PCIe و درگاه‌های USB 3.2 نسل دو عرضه می‌شوند.

در این میان خانواده سری B و به طور ویژه X هستند که به منظور اورکلاک توسعه داده شده‌اند و امکانات وسیعی نظیر اسلات‌های توسعه فراوان به کاربران ارائه می‌دهند.

[related]44252[/related]

سازگاری سوکت مادبرد با پردازنده

سوکت مادربرد آن بخشی از برد اصلی است که پردازنده مرکزی (CPU) روی آن سوار می‌شود. این سوکت‌ها در حال حاضر در مدل‌های رایج LGA، PGA و BGA در دسترس هستند که این نام گذاری به شیوه قرارگیری پین‌های سوکت اشاره دارد.

LGA و PGA دو آرایشی هستند که می‌توان آن‌ها را نقطه مقابل یکدیگر دانست. در سوکت‌های LGA سطح سوکت دارای مجموعه‌ای از پین‌ها است. در نوع PGA از پین‌های پردازنده به نفع پین‌های موجود در سوکت مادربرد صرف نظر می‌کنند

نوع دیگری از سوکت نیز وجود دارد که BGA نامیده می‌شود. در این سوکت‌ها، پردازنده در زمان تولید به‌طور دائمی به مادربرد متصل می‌شود و به‌همین‌دلیل، امکان به‌روزرسانی پردازنده وجود نخواهد داشت. این نوع از پین‌ها معمولا در مادربردهای مجتمع و به طور ویژه لپ‌تاپ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

امروزه فرم رایج اکثر بردهای اینتلی دسکتاپ LGA است. برای مثال بردهای جدید نسل دوازدهم از سوکت‌های LGA 1700 بهره می‌برند.

نسل یازدهم و دهم اینتل به LGA 1200 و در نهایت غالب مدل‌های نسل هشتم و نهم از سوکت‌هایLGA 1151 استفاده می‌کنند. با این حال، این سوکت‌ها در برخی چیپست‌های نامتعارف‌تر نظیر X299 از سوکت LGA 2066 استفاده می‌کنند.

سوکت‌ها در سوی AMD کمی متفاوت عمل می‌کنند. برای سال‌های متوالی اینتل بزرگترین تولید کننده چیپست‌های دسکتاپ بود اما با ظهور و محبوبیت AMD لازم است به جدیدترین سوکت‌های این پلتفرم نیز به صورت گذرا نگاهی بکنیم.

پلتفرم AMD از سال ۲۰۱۷ از سوکت‌های AM4 استفاده می‌کنند که از نظر فیزیکی تماما مشابه هستند. با این حال تمامی این بردها با سه نسل پردازنده‌های AMD سازگاری ندارند.

بردهای نسل سوم A520 و B550 و X570 با پردازنده‌های سری رایزن ۲ و رایزن ۳ سازگاری کامل دارند. بردهای نسل دوم B450 و X470 با پردازنده‌های زن پلاس و رایزن ۲ و در صورت آپدیت بایوس با رایزن ۳ نیز سازگاری کامل دارند.

در نهایت بردهای بیسیک‌تر A320 و B350 و X370 با همه سری از پردازنده‌ها به جز رایزن ۳ سازگاری کامل دارند.

خوشبختانه آن طور که AMD در جریان رویداد CES 2022 اعلام کرد، در نسل پیش رو بایستی انتظار حذف این سوکت‌ها و تبدیل شدن سوکت‌های LGA به استاندارد ثابت را بکشیم.

فهرست قیمت مادربردهای ایسوس

فرم فاکتور مادربرد

فرم فاکتور (Form Factor) مادربرد به ابعاد و شکل برد اشاره دارد. مادربردهای دسکتاپ امروزی بسته به نیاز کاربران در سایزهای متفاوتی تولید می‌شوند اما همه آن‌ها مناسب کاربران خانگی نیز نیستند.

سال‌هاست فرم‌ فاکتور ATX که اولین بار نیز توسط اینتل معرفی شد، به استانداردی غالب برای کامپیوترهای خانگی و اداری تبدیل شده است.

بیشتر بردهای قابل تهیه در بازار نیز مبتنی بر همین فرم استاندارد ساخته می‌شوند. با این حال در نهایت این شما هستید که بایستی بسته به نیاز خود اقدام به خرید برد و همچنین کیس متناسب با آن کنید.

[table id=916 /]

به تعداد و نوع اسلات‌های PCIe دقت کنید

مادربردها علاوه بر پردازنده‌ها میزبان اجزای مختلفی نظیر ماژول‌های حافظه، کارت صدا، کارت شبکه و... هستند. در سال‌های گذشته برای میزبانی این قطعات انواع پورت‌های توسعه به چرخه وارد و خیلی زود به استانداردی منسوخ بدل گردیدند.

خوشبختانه امروزه، همه چیز ساده‌تر از گذشته است و شما در درجه اول تنها با پورت های PCIe (مخفف Peripheral Component Interconnect Express) سر و کار خواهید داشت.

درگاه‌های PCIe مهم‌ترین پورتی است که امروزه برای اتصال بیشتر قطعات سخت افزاری از آن استفاده می‌کنیم. اکثر مادربردها دارای ۲ اسلات PCIe هستند.

این درگاه‌ها در نسل‌های متفاوتی به بازار عرضه شده‌اند و آخرین استاندارد رایج PCIe 4.0 است. با این حال درگاه‌های PCIe 3.0 همچنان برای اتصالات معمول کاربرد دارند. در نهایت باید در نظر داشته باشید تعدد این اسلات‌های توسعه امکان توسعه پذیری و بروزرسانی کامپیوتر شما را در طول زمان افزایش می‌دهد.

در ادامه اگر قصد افزودن ماژول‌های SSD پر سرعت نسل پنجم با ماکسیمم سرعت ورودی و خروجی (high-speed input/output) را دارید، بایستی به فکر بردهای گران قیمت با درگاه‌های PCIe 5.0 باشید که فعلا در مدل‌های معدودی در دسترس است.

اتصالات مورد نیاز کارت گرافیک

امروزه اکثر پردازنده‌های گرافیکی از طریق اسلات PCIe متصل روی برد سوار می‌شوند و غالب این پردازنده‌ها از اسلات PCIe x16 استفاده می‌کنند. در واقع اکثر کارت گرافیک‌های امروزی برای اتصال به درگاه PCIe 3.0 یا بالاتر نیاز دارند.

به صورت پیش فرض تقریبا تمام بردهای موجود در بازار از اسلات‌های PCIe بهره می‌برند. با این حال از آن جایی که معمولا کارت گرافیک‌های جدید و قدرتمند بسیار جاگیر هستند، می‌توانند برخی از اتصالات PCIe شما را مسدود و غیرقابل استفاده کنند. از این رو در خرید مادربرد به فکر اسلات‌های توسعه مازاد هم باشید.

این اتصالات PCIe می‌توانند تا ۷۵ وات برق را نیز تامین کنند که ممکن است برای برخی مدل‌های بیسیک و بسیار قدیمی کارساز باشد. اما غالب کارت گرافیک‌ها امروزی به کانکتورهای شش یا هشت پینی مجزا برای تامین برق نیز نیاز دارند. برای مطالعه بیشتر می‌توانید راهنمای خرید کارت گرافیک درجه را ببینید.

اسلات رم

رم یکی از مهم‌ترین قطعات کامپیوتر است که نقشی حیاتی را در عملکرد کلی سیستم تعیین می‌کند. این قطعه برروی اسلات‌هایی با نام DIMM (مخفف dual in-line memory module) سوار می‌شوند.

اگر قصد استفاده از رم با ظرفیت بالا یا چینش‌های دو تا هشت کاناله را دارید، بایستی از تعدد اسلات‌های DIMM جدید روی برد خود اطمینان حاصل کنید.

برای مثال مادبردهای جمع و جور Mini-ITX معمولا فقط دو اسلات RAM دارند اما مدل‌های گران قیمت‌تر هر کمپانی اسلات‌های بیشتر و با پشتیبانی از ظرفیت و فرکانس بالاتر در دسترس کاربران قرار می‌دهند.

در این مورد نیاز چندانی به نگرانی نیست چون همان دو اسلات هم امکان استفاده از ۳۲ یا ۶۴ گیگابایت رم را به شما می‌دهند که حتی برای گیمینگ هم کافی است. در راهنمای خرید رم در این باره به صورت کامل توضیح داده‌ایم.

قصد اورکلاک پردازنده‌ها را دارید؟

برخی کاربران حرفه‌ای‌تر، نظیر گیمرها به منظور استفاده‌ همه جانبه از پردازنده‌ها، اقدام به اورکلاک آن می‌کنند. منظور از اورکلاک (Overclock)، فعال کردن پردازنده در سرعت کلاک بالاتری نسبت به حالت پیش فرض کارخانه است.

اورکلاک موجب می‌شود تا پردازنده‌ ما از حداکثر توان خود برای پردازش‌های داخلی بهره گیرد. این امر موجب می‌شود تا برق مصرفی و به طبع تولید گرمای پردازنده افزایش پیدا کند.

به منظور اورکلاک پردازنده، علاوه براینکه به سیستم کولینگ بهتر و منبع تغذیه توانمندتری نیاز دارید، بایستی به پشتیبانی و کیفیت مادربرد نیز توجه کنید. معمولا بردهای مدرن‌تر و پرچمدار هر خانواده هستند که از قابلیت اورکلاک پشتیبانی می‌کنند.

برند مادربرد مهم است؟

برندی که از آن مادربرد تهیه می‌کنیم به طور قطع مهم است اما نه به اندازه پردازنده‌ها؛ بنابراین تنها کافیست از اسلات‌های توسعه و پشتیبانی برد مد نظر خود اطمینان حاصل کنید و آن را تهیه کنید.

لازم به ذکر است که نام‌هایی چون ایسوس (ASUS) و ساب برند ASRock، ام‌اس‌آی (MSI)، گیگابایت (Gigabyte) و... از برندهای معتبر مادربرد هستند که می‌توانند انتخاب مناسبی باشند.

فهرست قیمت مادربردهای گیگابایت

جمع‌بندی راهنمای خرید مادربرد

مادربرد یا برد اصلی با وجودی که نقشی در تعیین قدرت پردازش کامپیوتر ندارد، قطعه‌ای حیاتی برای میزبانی سایر قطعات کامپیوتری است. در این مقاله تمامی نکات مهم در خرید مادربرد را بررسی کردیم. مهم‌ترین ویژگی حین خرید مادربرد، هماهنگی و یکپارچگی پلتفرم است که شامل سازگاری چیپست، تکنولوژی و سوکت با پردازنده‌های اینتل یا AMD خواهد بود. مادربرد بایستی در سازگاری کامل با پردازنده و همچنین رم خریداری شود چون استفاده همه جانبه از تمامی امکانات پردازنده تنها درصورتی ممکن است که برد کامپیوتر از آن پشتیبانی کند. حین خرید مادربرد پشتیبانی از پورت‌های جدید از جمله USB 3.2 و تعداد درگاه‌ها را نیز در نظر داشته باشید. اگر از کاربران حرفه‌ای هستید، خرید بردهای جدید با اسلات‌های توسعه متعدد خیالتان را از پشتیبانی قطعات و ارتقا سخت افزار در آینده راحت می‌کند. اما اگر کاربر عادی هستید، مادربردهای معمول میان رده هر سری برای شما کفایت می‌کند و نیازی به هزینه اضافی برای خرید مادربرد گران‌قیمت و پرچمدار نیست. [see_also]44255[/see_also]