۹ سوالی که باید قبل از خرید کرم ضدآفتاب از خودتان بپرسید
امروز در «درجه» با ما باشید تا ۹ سوالی را که باید قبل از خرید ضدآفتاب از خودتان بپرسید با هم بررسی کنیم.
۱. اصلا چرا باید ضدآفتاب بخرم؟
پرتوهای فرابنفش (UV) به‌عنوان متهم ردیف اول در ابتلا به سرطان پوست شناخته می‌شوند. فرقی هم نمی‌کند که این پرتوهای موذی از جانب خورشید باشند یا منابع مصنوعی نظیر سولاریوم (دستگاه‌های برنزه‌کننده پوست). درهرصورت برای پوست مضرند.
پس پرواضح است که چرا متخصصان پوست به‌اتفاق بر لزوم خرید ضدآفتاب تأکید دارند. ضدآفتاب‌ها با فیلترکردن پرتوهای فرابنفش از احتمال ابتلا به سرطان پوست و سایر عوارض ناشی از قرارگیری در معرض این پرتوهای مخرب می‌کاهند.
درمورد پرتوهای فرابنفش (UVB و UVA) در ادامه بیشتر توضیح می‌دهیم.
۲. من هم به ضدآفتاب احتیاج دارم؟
البته که بله! شاید داشتن بهترین کرم لایه بردار و روشن کننده برای هر کسی ضروری نباشد اما ضدآفتاب برای همه واجب است. همه ما برای محافظت از پوست‌مان در برابر پرتوهای فرابنفش به خرید ضدآفتاب احتیاج داریم، چراکه احتمال ابتلا به سرطان پوست در هر فردی، فارغ از سن‌وسال و جنسیت یا حتی رنگ پوست، وجود دارد.
احتمال بروز سرطان پوست در روشن‌پوست‌ها بیشتر است. اما اگر پوست تیره‌رنگی هم دارید، باز دلیل موجهی برای استفاده‌نکردن از ضدآفتاب نیست. همه افراد بنا به توصیه بنیاد سرطان پوست (SCF) از شش ماهگی به خرید ضدآفتاب احتیاج دارند.
ضمن اینکه استفاده از ضدآفتاب فقط مختص تابستان‌ها و روزهای آفتابی نیست. پرتوهای فرابنفش در همه طول سال و هر آب‌وهوایی زمین را نشانه می‌روند. خصوصا در فاصله ۱۰ صبح تا ۲ بعدازظهر تابش‌شان قوی‌تر است. حتی در روزهای ابری تا ۸۰ درصد این پرتوها می‌توانند به پوست‌مان نفوذ کنند. در روزهای برفی هم که اتفاقا به‌دلیل انعکاس‌شان از سطح برف باید بیشتر مراقب بود.
۳. چه ضدآفتابی بخرم؟
ضدآفتاب‌ها از لحاظ بازه محافظتی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
مشاهده محبوب‌ترین مدل‌های ضدآفتاب
ضدآفتاب‌هایی که از پوست در برابر فقط پرتوهای UVB محافظت می‌کنند
پرتوهای فرابنفش نوع B یا به‌اختصار UVB موجب قرمزی و آفتاب‌سوختگی پوست می‌شوند. مهم‌تر اینکه عامل اصلی سرطان پوست به‌حساب می‌آیند. در برنزه‌کردن و پیری زودرس پوست هم تا حدی مؤثرند. شدت تابش این پرتوها به موقعیت جغرافیایی، فصل و حتی زمان روز بستگی دارد.
قدرت ضدآفتاب‌ها برای مقابله با این طیف از پرتوها را با معیار SPF می‌سنجند که یعنی فاکتور محافظتی در برابر نور خوشید. اگر کمی صبر کنید، درمورد SPF کامل‌تر توضیح می‌دهیم.
ضدآفتاب‌هایی که از پوست در برابر هم پرتوهای UVB و هم پرتوهای UVA محافظت می‌کنند
پرتوهای فرابنفش نوع A یا همان UVA به لایه‌های عمقی‌تر پوست نفوذ می‌کنند و به‌ویژه نقش مؤثری در برنزه‌کردن پوست دارند (سولاریوم‌ها هم پوست را بیشتر با انتشار همین طیف برنزه می‌کنند). در بروز سرطان پوست و ایجاد چین‌وچروک هم بی‌تاثیر نیستند. شدت تابش این پرتوها در تمام طول سال و ساعات روز تقریبا یکسان است.
به ضدآفتاب‌هایی که از پوست در برابر هر دو طیف UVB و UVA محافظت می‌کنند ضدآفتاب طیف‌گسترده می‌گویند. ما هم به شما خرید این‌دست از ضدآفتاب‌ها را پیشنهاد می‌کنیم.
۴. SPFهای مختلف چه فرقی با هم دارند؟
مقدار SPF، همان‌طور که در توضیح پرتوهای UVB برایتان گفتیم، نشان می‌دهد هر ضدآفتابی چقدر از پوست‌مان در برابر تابش پرتوهای فرابنفش نوع B محافظت می‌کند. این مقدار معمولا بین ۱۵ تا بالای ۵۰ است.
برخلاف تصور عموم SPF بالاتر به این معنی نیست که می‌توانید مدت‌زمان طولانی‌تری بدون استفاده مجدد از ضدآفتاب در معرض نور خورشید بمانید. SPF هر مقداری که باشد باز باید هر دو ساعت ضدآفتاب‌تان را از نو بمالید. نکته دیگر اینکه قدرت محافظتی SPF مقدار ۳۰ دو برابر SPF مقدار ۱۵ نیست. اتفاقا جالب است بدانید که قدرت محافظتی ضدآفتاب‌ها در SPFهای بالا فرق قابل‌ملاحظه‌ای با هم ندارد.
می‌بینید که قدرت محافظتی ضدآفتاب‌های دارای SPF مقدار ۳۰ فقط ۴ درصد از ضدآفتاب‌های دارای SPF مقدار ۱۵ بیشتر است. حتی فرق ضدآفتاب‌های دارای SPF مقدار ۳۰ هم با ضدآفتاب‌های دارای SPF مقدار ۱۰۰ خیلی جزئی است. بااین‌حال در اغلب منابع به استفاده از ضدآفتاب‌های دارای SPF حداقل ۳۰ توصیه شده است.
باز هم لازم به یادآوری است که SPF فقط به پرتوهای UVB اشاره دارد. درحالی‌که برای محافظت کامل‌تر از پوست‌تان در برابر پرتوهای فرابنفش بهتر است قدرت محافظتی ضدآفتاب‌ها را از لحاظ پرتوهای UVA هم مدنظر قرار دهید. پس از بررسی ضدآفتاب‌های شیمیایی و فیزیکی به این مورد بیشتر می‌پردازیم.
مشاهده پرفروش‌ترین مدل‌های ضدآفتاب
۵. تفاوت ضدآفتاب‌های شیمیایی و فیزیکی در چیست؟
ضدآفتاب‌ها از حیث طرز عملکرد (جاذب یا فیلتر پرتوهای فرابنفش) بر دو نوع‌اند:
ضدآفتاب شیمیایی
ضدآفتاب‌های شیمیایی پرتوهای فرابنفش را درست مثل اسفنج به خودشان جذب می‌کنند. این ضدآفتاب‌ها در فرمولاسیون‌شان از ترکیبات فعالی همچون اوکسی‌بِنزون، آووبِنزون، اوکتی‌سالات، اوکتوکریلن، هوموسالات و اوکتی‌نوکسات برخوردارند.
اما ببینیم که این‌دست ضدآفتاب‌ها در مقایسه با انواع فیزیکی که در ادامه بررسی می‌کنیم چه مزایا و معایبی دارند:
مزایا
- رقیق‌ترند و راحت‌تر روی پوست پخش و مالیده می‌شوند؛
- روی پوست به‌صورت لکه‌های سفید درنمی‌آیند؛
- معمولا در فرمولاسیون‌شان ترکیبات دیگری نظیر پِپتیدها و فاکتورهای رشد هم به‌چشم می‌خورد که وجودشان خالی از فایده نیست؛
- نسبت به آب یا عرق مقاوم‌ترند.
معایب
- اثر این ضدآفتاب‌ها تازه ۲۰ دقیقه پس از مالیدن روی پوست آغاز می‌شود؛
- شاید تحریک پوستی ایجاد کنند (در SPFهای بالا معمولا تحریک‌کنندگی بیشتری دارند)؛
- قدرت محافظتی این ضدآفتاب‌ها زیر تابش مستقیم فرابنفش افت می‌کند (در چنین مواقعی باید در فواصل زمانی کوتاه‌تری ضدآفتاب‌تان را از نو بمالید)؛
- موجب تشدید قرمزی در پوست‌های مستعد روزاسه می‌شوند (عارضه‌ای پوستی که با قرمزی صورت همراه است)؛
- می‌توانند منافذ پوست را ببندند و موجب تشدید آکنه شوند؛
- ممکن است داخل چشم بچکند و احساس سوزش ایجاد کنند؛
- قابل‌توجه دوست‌داران محیط‌زیست که ترکیبات‌شان برای اکوسیستم دریایی چندان مناسب نیست.
ضدآفتاب فیزیکی
ضدآفتاب‌های فیزیکی مثل سپر روی سطح پوست می‌نشینند و مانع ورود پرتوهای فرابنفش به داخل پوست می‌شوند. در فرمولاسیون این ضدآفتاب‌ها از فیلترهایی همچون زینک اکسید و تیتانیوم دی‌اکسید استفاده می‌شود. اگر پوست حساسی دارید، پس شاید بهتر باشد که ضدآفتاب‌تان را از این نوع انتخاب کنید.
حالا بیایید مقایسه‌ای هم با ضدآفتاب‌های شیمیایی داشته باشیم:
مزایا
- از پوست در برابر هر دو طیف UVB و UVA محافظت می‌کنند؛
- اثر این ضدآفتاب‌ها بلافاصله پس از مالیدن روی پوست آغاز می‌شود؛
- معمولا تحریک پوستی ایجاد نمی‌کنند؛
- چون به عمق پوست نفوذ نمی‌کنند، بعید است منافذ پوست را ببندند و آکنه‌ساز شوند؛
- به‌دلیل عدم جذب گرما در کاهش شدت علائم روزاسه و قرمزی پوست هم مؤثرند.
معایب
- در تماس با آب یا عرق زودتر پاک می‌شوند؛
- برای اینکه یک‌دست روی پوست پخش شوند باید حوصله بیشتری به‌خرج دهید؛
- درصورتی‌که خوب مالیده نشوند رگه‌های سفیدی روی پوست برجای می‌گذارند؛
- برای زیر آرایش چندان مناسب نیستند؛
- احساس سنگینی بیشتری روی پوست ایجاد می‌کنند.
۶. از کجا بفهمم کدام ضدآفتاب از پوستم در برابر پرتوهای UVA هم محافظت می‌کند؟
برای اینکه بفهمیم کدام ضدآفتاب از پوست‌مان در برابر پرتوهای UVA هم محافظت می‌کند باید به فهرست ترکیبات رجوع کنیم. ضمنا این را هم بدانید که پرتوهای UVA خود به دو گروه UVA1 (طول موج ۳۴۰ تا ۴۰۰ نانومتر) و UVA2 (طول موج ۳۲۰ تا ۳۴۰ نانومتر)تقسیم می‌شوند.
در جدول زیر می‌توانید ترکیبات مورداستفاده در ضدآفتاب‌ها و طیفی که هر ترکیب تحت پوشش قرار می‌دهد را مرور کنید:
[table id=9 /]
۷. چه نوع ضدآفتابی بخرم؟ کِرِم، ژل، اِستیک یا اسپری؟
این انتخاب علاوه‌بر ترجیح فردی می‌تواند بسته به قسمت‌های مختلف بدن متفاوت باشد:
- ضدآفتاب‌های کِرِمی برای پوست‌های خشک و استفاده روی صورت مناسب‌ترند؛
- ضدآفتاب‌های ژلی را بیشتر برای نقاط مودار بدن (سر یا قفسه سینه در آقایان) پیشنهاد می‌کنیم؛
- ضدآفتاب‌های اِستیکی یا قلمی برای دور چشم به‌درد می‌خورند؛
- ضدآفتاب‌های اسپریی را به‌دلیل راحتی معمولا برای بچه‌ها استفاده می‌کنند، اما نه‌اینکه ازلحاظ سلامتی گزینه مطمئن‌تری باشند.
در مورد ضدآفتاب‌های اسپریی لازم به یادآوری است که نباید در نزدیکی شعله یا حرارت اسپری شوند. استنشاق‌شان هم چیز خوبی نیست. مشکل دیگر اینکه اسپری را خیلی راحت نمی‌توان فهمید که آیا به‌مقدار کافی روی پوست خودمان یا کودک‌مان استفاده کرده‌ایم یا نه.
۸. برای هر نوع پوستی چه نوع ضدآفتابی باید استفاده کرد؟
اول از همه اینکه ضدآفتاب صورت با ضدآفتاب بدن می‌تواند ازلحاظ فرمولاسیون اندکی متفاوت باشد، چراکه پوست صورت به‌نسبت سایر نقاط بدن حساس‌تر است.
دوم اینکه در خرید ضدآفتاب باید به نوع پوست‌مان هم دقت کنیم. برای پوست‌های خشک ضدآفتاب‌های کِرِمی و نرم‌کننده مناسب‌ترند. اما اگر پوست چربی دارید، احتمالا از ضدآفتاب‌های سبک و مات رضایت بیشتری خواهید داشت. برای پوست‌های مستعد جوش و آکنه هم که حتما می‌دانید باید از ضدآفتاب‌های فاقد چربی استفاده شود.
اگر هم پوست حساسی دارید باید به ترکیبات ضدآفتاب‌ها رجوع کنید. ضدآفتاب‌های شیمیایی به‌دلیل وجود ترکیباتی از قبیل PABA، دیوکسی‌بِنزون، اوکسی‌بِنزون و سولیسوبِنزون ممکن است در برخی افراد موجب ایجاد تحریک پوستی شوند. اما ضدآفتاب‌های فیزیکی برای پوست‌های حساس ملایم‌ترند. این ضدآفتاب‌ها، همان‌طور که قبل‌تر هم گفتیم، تیتانیوم دی‌اکسید و زینک اکسید دارند.
برای کودک‌تان هم می‌توانید از ضدآفتاب‌های فیزیکی یا ضدآفتاب‌های مخصوص کودک استفاده کنید.
۹. آیا ضدآفتابی که از سال پیش دارم هنوز قابل‌استفاده است؟
ضدآفتاب را باید در تمام طول سال استفاده کنیم. پس اگر ضدآفتاب‌تان را هر روز، آن هم هر بار به‌مقدار کافی، استفاده کنید، طبیعتا نباید تا یک سال دوام بیاورد. اما متأسفانه بیشترمان در استفاده از ضدآفتاب خساست عجیبی داریم و در هر وعده فقط ۲۵ تا ۵۰ درصد مقداری را که باید استفاده می‌کنیم.
تنها برای صورت و گردن چیزی حدود نصف تا یک قاشق چای‌خوری کرم ضدآفتاب لازم است. درصورت داشتن پوشش باز باید برای هر دست و هر پا هم حداقل نصف قاشق چای‌خوری کرم ضدآفتاب درنظر بگیرید. البته این مقادیر بسته به سایز بدن می‌توانند کمی کمتر یا بیشتر باشند.
به‌هرحال اگر ضدآفتابی دارید که از مدت‌ها قبل برایتان باقی مانده است، حتما قبل از استفاده مجدد به تاریخ انقضای محصول نگاهی بیندازید. انقضای ضدآفتاب‌ها اغلب دو تا سه سال پس از تولید است. اما تنها چک‌کردن تاریخ انقضا کافی نیست. اگر ضدآفتاب‌تان را ماه‌ها در جای نامناسب نگهداری کرده باشید، حتی درصورت مهلت‌داشتن تا تاریخ انقضا شاید ببینید که تغییر شکل (ازلحاظ بافت) و بو داده است که دراین‌صورت دیگر قابل‌استفاده نیست و باید سراغ خرید ضدآفتاب جدید بروید.
نکات پایانی برای خرید ضدآفتاب
در پایان جا دارد اضافه کنیم که استفاده از لوازم آرایشی تأثیری روی قدرت محافظتی ضدآفتاب‌ها ندارد. اگر از ضدآفتاب و مرطوب‌کننده جدا استفاده می‌کنید، اول مرطوب‌کننده و دوم ضدآفتاب بمالید و بعد آرایش کنید. منتها کِرِم یا پماد دارویی باید قبل از حتی مرطوب‌کننده استفاده شود و بعد مابقی ماجرا.
نکته آخر هم اینکه بهتر است ضدآفتاب‌تان را نیم ساعت قبل از خروج از منزل استفاده کنید و هر دو ساعت مجددا از نو بمالید. اما اگر پوست‌تان آب خورد یا عرق کردید زودتر دست‌به‌کار شوید. درمورد ضدآفتاب‌های ضدآب هم اینطور فکر نکنید که به‌کل در برابر آب و عرق مقاوم‌اند و نیازی به تکرار ندارند.
خلاصه که امیدواریم این مطلب برای انتخاب و خرید ضدآفتاب مناسب به‌دردتان بخورد.
