راهنمای خرید استابلایزر ولتاژ؛ از این ۱۰ نکته غافل نشوید

نوسان برق یکی از مشکلات بسیار رایج است که در کمین هر نوع دستگاه برقی و الکترونیکی، چه در منزل چه در محیط کار، نشسته است. در این مطلب می‌خواهیم درباره نکات خرید استابلایزر ولتاژ که فرشته نجات لوازم برقی است صحبت کنیم.

تلویزیون، یخچال، کولر، رایانه و هر دستگاه الکترونیکی دیگری که فکرش را بکنید در معرض خطر نوسانات برق قرار دارند. نوسان برق کاملا بی‌سروصدا اتفاق می‌افتد و حتی شاید متوجه آن نشویم. بااین‌حال همین دشمن خاموش می‌تواند به لوازم خانگی و تجهیزات صنعتی آسیب‌هایی جبران‌ناپذیر وارد کند.

استفاده از محافظ‌ برق هوشمند یا ساده می‌تواند تا حدودی این مشکل را برطرف کند اما خرید استابلایزر ولتاژ راهکار بهتری است که امنیت بالاتری را به همراه می‌آورد.

استابلایزر چطور از لوازم برقی محافظت می‌کند؟

قبل از شروع بیایید ابتدا به‌طور مختصر با خود استابلایزر و سازوکار آن آشنا شویم. استابلایزر یا تثبیت‌کننده از نوسانات نامطلوب ولتاژ در وسایل برقی جلوگیری می‌کند. به همین دلیل غالبا آن را تنظیم‌کننده ولتاژ خودکار و ایمن هم می‌نامند.

استابلایزر نوسانات ولتاژ را تشخیص می‌دهد و آن را تنظیم می‌کند تا ولتاژ خروجی که به دستگاه شما می‌رسد، در محدوده‌ای ثابت قرار داشته باشد. اگر ولتاژ کم باشد، استابلایزر آن را تشخیص می‌دهد، آن را به سطحی که باید، می‌رساند و در نهایت وسیله‌ای را که به آن متصل کرده‌اید تغذیه می‌کند تا بدون مشکل کار کند. همین فرایند را به‌شکل برعکس برای ولتاژ بالاتر از حدمعمول انجام می‌دهد.

نکات مهم در خرید استابلایزر ولتاژ مناسب

استابلایزر در ابعاد، توان و با قابلیت‌های مختلف روانه بازار می‌شود؛ از اینرو پیش از خرید استابلایزر ولتاژ باید از سازگاری آن با لوازم خود مطمئن شوید. در ادامه به بررسی نکاتی می‌پردازیم که حین خرید این بازار باید در نظر داشته باشید.

۱. نوع استابلایزر ولتاژ را انتخاب کنید

استابلایزر انواع مختلفی دارد. سه نوع اصلی آن عبارت‌اند از:

• استابلایزر ولتاژ رله‌ای
• استابلایزر ولتاژ سروو موتوری
• استابلایزر ولتاژ استاتیک

استابلایزر ولتاژ رله‌ای

در این نوع استابلایزر، تنظیم ولتاژ با سوییچ‌کردن بین رله‌ها انجام می‌شود تا یکی از لغزانه‌های (تپ) ترانسفورماتور برای افزایش یا کاهش ولتاژ به بار متصل شود.

این استابلایزر شامل ترانسفورماتور، مدار الکترونیکی و مجموعه‌ای از رله‌هاست. مدار الکترونیکی آن هم شامل مدار یک‌سوساز (اصلاح‌کننده)، آمپلی‌فایر (تقویت‌کننده) عملیاتی، واحد میکروکنترلر و سایر قطعات کوچک است.

مدار الکترونیکی ولتاژ خروجی را با مقدار ولتاژ معین داخلی مقایسه می‌کند. اگر ولتاژ از این مقدار بالاتر یا پایین‌تر باشد، مدار کنترل رله را تعویض می‌کند تا همان لغزانه‌ای که خروجی مطلوب را دارد متصل شود.

استابلایزرها رله‌ای معمولا تغییرات ولتاژ ورودی را از ۱۵± به ۶± درصد با دقت ولتاژ خروجی از ۵± درصد به ۱۰± درصد تغییر می‌دهند.

محدودیتهای استابلایزر ولتاژ رله‌ای

• سرعت اصلاح ولتاژ آن کمی پایین است
• دوام کمتری دارد
• قابلیت اطمینان آن کمتر است
• در هنگام تنظیم ولتاژ جریان را قطع می‌کند
• در برابر ولتاژ بالا مقاومت ناچیزی دارد

استابلایزرهای ولتاژ کنترل‌شده سروو

سروو (servo) استابلایزری است که از یک موتور سروو برای اصلاح ولتاژ استفاده می‌کند. این دستگاه‌ها عمدتا به‌خاطر دقت بالایی که در اصلاح ولتاژ خروجی (حدود ۱± درصد) با تغییرات ولتاژ ورودی ۵۰± دارند مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مدار داخلی این استابلایزر شامل موتور سروو، ترانسفورماتور خودکار، ترانسفورماتور تقویت‌کننده/ کاهنده، درایور موتور و مدار کنترل است. بیشتر استابلایزرهای سروو از میکروکنترلر یا پروسسور (پردازنده) تعبیه‌شده برای مدارهای کنترل به‌منظور دستیابی به کنترل هوشمند استفاده می‌کنند.

[related]36690[/related]

استابلایزر سروو می‌تواند تک‌فاز، سه‌فاز متعادل یا نامتعادل باشد. در نوع تک‌فاز آن یک موتور سروو به همراه ترانسفورماتور متغیر، ولتاژ را اصلاح می‌کنند. در نوع سه‌فاز متعادل، یک موتور سروو با سه ترانسفورماتور خودکار جفت شده‌اند که در هنگام نوسانات، با تنظیم خروجی ترانسفورماتور، خروجی تثبیت‌شده را فراهم می‌کند.

در نوع نامتعادل، سه موتور سروو مستقل همراه با سه ترانسفورماتور خودکار و سه مدار کنترل جداگانه طراحی شده‌اند.

مزایای استابلایزرهای سروو

• اصلاح ولتاژ را سریع‌تر انجام می‌دهند
• خروجی تثبیت‌شده را با دقت بالاتری ارائه می‌کنند
• دربرابر جریان شدید مقاومت بیشتری دارند
• قابلیت اطمینان آنها بالاتر است
• به‌دلیل وجود موتور به تعمیر و نگهداری دوره‌ای نیاز دارند

استابلایزر ولتاژ استاتیک

سومین نوع از استابلایزرها استاتیک هستند. این استابلایزرها هیچ قسمت متحرکی ندارند و برای تنظیم ولتاژ از مدار مبدل الکترونیک (به‌جای واریاک در استابلایزرهای معمولی) استفاده می‌کنند. این استابلایزرها نسبت به استابلایزرهای سروو دقت بالاتر (۱± درصد) و تنظیم ولتاژ بهتری را فراهم می‌کنند.

این استابلایزر شامل یک ترانسفورماتور تقویت‌کننده/ کاهنده، مبدل برق IGBT (یا مبدل AC به AC)، میکروکنترلر، میکروپروسسور (ریزپردازنده) یا کنترلر مبتنی بر DSP است.

مزایای استابلایزرهای استاتیک

• اندازه آنها جمع‌وجور است
• سرعت اصلاح ولتاژ آنها بسیار بالاست
• تنظیم ولتاژ آنها عالی است
• چون قطعات متحرک ندارد، به تعمیر و نگهداری نیاز نیست
• بازدهی و قابلیت‌اطمینان آن بالاست

۲. توان استابلایزر با دستگاه‌های شما سازگاری دارد؟

هر وسیله‌ای که می‌خواهید از آن محافظت کنید درجه‌بندی‌ها و اعدادی دارد که باید آنها را در نظر بگیرید (درباره این موضوع مفصل راهنمایی‌تان خواهیم کرد). این درجه‌بندی‌ها شامل کیلووات (KW)، کیلوولت‌آمپر (KVA) و آمپر (AMP) روی دستگاه یا در کتابچه راهنمای آن نوشته شده‌اند.

به جز اینها دانستن ولتاژ و فرکانس اسمی خطوط هم اهمیت زیادی دارد. ولتاژ، جریان و توان دستگاه روی برچسب مشخصات نزدیک درگاه سیم آنها نوشته شده؛ اگر نه، کتابچه راهنمای دستگاه را بررسی کنید.

ازآنجاکه در کشور ما برق خانگی ۲۲۰ ولت است، باید برای به‌دست‌آوردن حداکثر توان، عدد ۲۲۰ را در حداکثر جریان اسمی همه لوازمی که باید به استابلایزر متصل شوند ضرب کنید. همیشه یک حاشیه امنیتی یا بافر به‌اندازه ۲۰ تا ۲۵ درصد به عدد به‌دست آمده اضافه کنید تا بعدها بتوانید دستگاه‌های بیشتری به آن متصل کنید.

اگر استابلایزر ولتاژ درجه‌بندی وات هم دارد، ضریب توان (pf) را که ۰٫۸ است فراموش نکنید. بنابراین در نهایت فرمول ما به‌شکل زیر می‌شود:

W (وات) = V (ولت) × A (آمپر) × pf (۰٫۸)

ابتدا باید وات همه دستگاه‌هایی را که قرار است به استابلایزر متصل شوند یادداشت کنید. مجموع کل توان مصرفی یا وات، بار تحمیل‌شده روی استابلایزر را برحسب وات به شما می‌دهد.

اما یک مشکل وجود دارد. عددی که به دست آورده‌اید برحسب وات است، درحالی‌که روی بیشتر استابلایزرها ولت‌آمپر (VA) یا کاوا (کیلوولت‌آمپر kVA) که معادل ۱۰۰۰ ولت‌آمپر است نوشته شده است. برای به‌دست‌آوردن کاوای واقعی از وات باید یک‌سری محاسبات انجام دهید اما اگر بخواهید برآوردی تقریبی داشته باشید، کافی است ۲۰ درصد عددی را که به دست آورده‌اید به آن اضافه کنید. این عدد به کاوای واقعی بسیار نزدیک است.

نکته: یادتان باشد این ۲۰ درصدی که گفتیم به توان اضافه کنید تا کاوا را به دست آورید، فقط برای مصارف خانگی مناسب است و احتمالا برای لوازم صنعتی جواب درستی به دست نخواهید آورد. در آن صورت باید محاسبات پیچیده‌تری انجام دهید و کاوای دقیق را به دست آورید.

۳. استابلایزر را بر اساس نوع وسیله انتخاب کنید

استابلایزرهای ولتاژ را بسته به نوع دستگاهی که قرار است به آن متصل شود به‌صورت بهینه می‌سازند. هر وسیله خانگی یا صنعتی محدوده انرژی خاصی دارد که آنها را بر این اساس طبقه‌بندی می‌کنند. استابلایزرها را براساس همین ویژگی‌ها و حدود خاص مهندسی می‌کنند.

• استابلایزر برای کولر
• استابلایزر دیجیتال (برای تلویزیون LCD/ LED و موزیک پلیرها)
• استابلایزر برای یخچال و فریزر
• استابلایزر برای کامپیوتر و لپ‌تاپ
• استابلایزر برای ماشین لباسشویی، تردمیل و فرگاز
• استابلایزر خطوط اصلی که بعد از کنتور برق نصب می‌شوند و ولتاژ سراسر محوطه را تثبیت می‌کنند

لیست قیمت انواع استابلایزر

۴. سطح نوسان ولتاژ در منطقه شما چقدر است؟

استابلایزرها دامنه‌های کاری متفاوتی دارند. دامنه یا محدوده کاری، ولتاژی است که استابلایزر با آن کار می‌کند، یعنی ولتاژ ورودی را ثابت نگه می‌دارد و ولتاژ خروجی مطلوب را به دستگاه می‌رساند. بنابراین انتخاب یک استابلایزر متناسب با نوسانات ولتاژ در محل زندگی‌تان بسیار مهم است.

معمولا سطح نوسان برق در محلی که زندگی می‌کنید چقدر است؟ سه سطح مهم وجود دارد:

• بسیار بالا یا پایین
• بالا یا پایین
• معمولی یا متوسط

دامنه کاری استابلایزر باید طوری باشد که پاسخگوی سطح نوسان در منطقه سکونت شما باشد. برای مثال اگر در منطقه شما نوسانات ولتاژ بسیار کم یا زیاد است، باید استابلایزری را بخرید که دامنه کاری گسترده‌ای داشته باشد.

۵. استابلایزر خط اصلی بهتر است

مورد دیگری که حین خرید استابلایزر ولتاژ باید در نظر داشته باشید این است که مدل‌های موجود در بازار ایران از نظر نوع نصب به دو دسته تقسیم می‌شوند. نوع اول قابل نصب روی خط اصلی است و دیگری تنها برای اتصال به یک یا چند لوازم خانگی کاربرد دارد.

مدل‌های قابل نصب روی خط اصلی معمولا توان بالاتر ۵ کاوا یا ۵۰۰۰ ولت آمپر داشته و پس از فیوز اصلی ساختمان نصب می‌شوند. بدین ترتیب تمام جریانی که وارد ساختمان می‌شوند، اصلاح شده است. این مدل‌ها معمولا قیمت بالاتری دارند اما ایمنی بیشتری را هم فراهم می‌کنند.

دسته دوم که ارازنتر هستند، ظرفیتی بین ۵۰۰ تا ۵۰۰۰ ولت آمپر را فراهم کرده و امکان اتصال یک یا چند وسیله برقی به آنها وجود دارد.

۶. استابلایزر کاهنده می‌خواهید یا افزاینده؟

استابلایزرها از نظر اثرگذاری روی ولتاژ دریافتی به دو نوع افزاینده و کاهنده/افزاینده تقسیم می‌شوند. میزان این اثرگذاری روی ولتاژ بر حسب پایه مشخص می‌شود و معمولا پایه کاهشی کمتر از افزایشی است.

برخی مدل‌های موجود در بازار روی ولتاژ دریافتی تنها اثر کاهشی دارند و اگر سطح ولتاژ از میزان مشخصی فراتر برود، به جای اصلاح جریان آنرا قطع می‌کنند. بنابراین اگر در منطقه خود با افزایش ولتاژ مواجهید، حتما خرید استابلایزر کاهنده/افزاینده را مد نظر قرار دهید.

قابلیت محافظت از اضافه بار باعث می‌شود درصورت برقراری اتصال کوتاه یا هر نوع سوختگی ناشی از اضافه‌بار، خروجی استابلایزر به‌طورکامل قطع شود.

۷. نوع نصب استابلایزر چگونه است؟

ption id="attachment_38367" align="alignnone" width="850"] یک مدل استابلایزر دیواری

ازآنجاکه استابلایزر ولتاژ به شکل مداوم با برق سر و کار دارد، نباید در معرض رطوبت، ضربه یا صدمات احتمالی دیگر قرار بگیرد. بنابراین بهتر است در هنگام خرید استابلایزر ولتاژ نوعی از آن را انتخاب کنید که روی دیوار یا در سطح بالاتری از زمین نصب می‌شود. در این صورت نه خودش آسیب می‌بیند و نه خطری برای اطرافیان مخصوصا کودکان ایجاد می‌کند.

۸. شاخص‌های آن را بررسی کنید

اندیکاتورها یا شاخص‌ها سطح ولتاژ تنظیم‌شده را در لحظه نشان می‌دهند. مدل‌های جدیدتر استابلایزر به شاخص‌های LED مجهز هستند اما باید در نظر داشته باشید عددی که روی نمایشگر نشان داده می‌شود لزوما برابر با ولتاژ خروجی استابلایزر نیست و در برخی مدل‌های ارزانتر ولتاژ بین ۲۱۰ تا ۲۳۰ ولت به شکل ۲۲۰ نشان داده می‌شوند. این موارد معمولا در دفترچه راهنمای محصول ذکر می‌شوند.

۹. دیجیتالی باشد بهتر است

بسیاری از مدل‌های جدید استابلایزر را به‌منظور عملکرد دقیق‌تر و قابلیت‌اطمینان به‌شکل دیجیتالی می‌سازند. این مدل‌ها خودشان را با انواع دستگاه‌ها سازگار می‌کنند. بنابراین تنها کاری که شما باید انجام دهید این است که استابلایزر را از یک دستگاه به دستگاه دیگری متصل کنید و نیازی به تنظیم مجدد نیست. بسیاری از آنها حتی می‌توانند به ژنراتورها متصل شوند.

۱۰. گارانتی آن را بررسی کنید

در هنگام خرید استابلایزر ولتاژ مدلی را انتخاب کنید که حداقل ۳ تا ۵ سال گارانتی داشته باشد تا هم از کارایی آن در حفاظت از تجهیزات گرانقیمت خود مطمئن شوید و هم مدت طولانی‌تری ایمنی لوازم برقی را تأمین کند.

در این صورت فقط زمانی که مشکلی پیش بیاید، متوجه خواهید شد که سالم نبوده است.

پرسش‌های متداول درباره استابلایزرها

یک‌سری سؤالات درباره استابلایزرها وجود دارد که ممکن است برای شما هم پیش بیاید. در اینجا به بعضی از آنها پاسخ داده‌ایم.

استابلایزر چیست؟

ابزاری است که ولتاژ جریان ورودی را در محدوده مورد نظر تثبیت کرده و از لوازم برقی در برابر نوسان محافظت می‌کند.

بهترین استابلایزر کدام است؟

از پرفروش ترین برندهای استابلایزر در ایران می‌توان به استابلایزر فاراتل، فاران، سارا، پرنیک و گلداستار اشاره کرد.

ویژگی تأخیر زمانی در استابلایزر برای چیست؟

تأخیر زمانی ویژگی مهمی است که باعث می‌شود کمپرسور داخلی (در یخچال، کولر و نظایر آنها) برای برقراری تعادل در جریان، وقتی که برق در دوره‌های کوتاه‌مدت قطع می‌شود، زمان کافی در اختیار داشته باشد.

آیا یخچال فریزر و کولرهای جدید استابلایزر ولتاژ داخلی دارند؟

لوازم خانگی امروزی مخصوصا یخچال‌فریزر و کولر، با دامنه ولتاژ بالاتری کار می‌کنند، یعنی اگر در گذشته یخچال‌ها فقط در محدوده ۲۰۰ تا ۲۴۰ ولت کار می‌کردند، اکنون در محدوده وسیع‌تری از ۱۷۰ تا ۲۹۰ ولت کار می‌کنند. یخچال‌فریزرهای امروزی قابلیت قطع‌کردن ولتاژ بالا و پایین را دارند نه استابلایزر ولتاژ. یعنی اگر ولتاژ بالا یا پایین برود فقط جریان را قطع می‌کند و قابلیت تثبیت یا اصلاح آن را ندارد. این دستگاه‌ها در مناطقی که نوسانات برق خیلی شدید نیست، ممکن است نیازی به استابلایزر نداشته باشند. در این مطلب تا حد امکان سعی کردیم درباره استابلایزرها ساده صحبت کنیم. بااین‌حال اگر ابهامی وجود دارد، لطفاً در دیدگاه‌ها به ما اطلاع دهید و نظرتان را بنویسید. [see_also]36254[/see_also]