پیانو دیجیتال یا آکوستیک؛ کدام انتخاب بهتری برای شماست؟
اگر به‌عنوان یک ناوارد یا تازه‌کار در تکاپوی خرید پیانو باشید، احتمالا می‌خواهید بدانید پیانو دیجیتال یا آکوستیک کدام انتخاب بهتری است. ما به شما خواهیم گفت.
برای خرید پیانو دو گزینه کلی پیش رو دارید: یا باید از بین پیانوهای آکوستیک انتخاب کنید یا سراغ پیانوهای دیجیتال بروید. اگر نوازنده حرفه‌ای و کارکشته موسیقی باشید که تکلیف معلوم است و نیازی به راهنمایی ما ندارید. اما اگر ناوارد یا تازه‌کارید، انتخاب بین این دو، که پیانو دیجیتال یا آکوستیک بخرید، می‌تواند گمراه‌کننده باشد. در این مطلب «درجه» یاد می‌گیرید پیانوهای آکوستیک و دیجیتال اساسا چه تفاوت‌هایی باهم دارند و مزایا و معایب هرکدام در چیست. سعی کردیم اطلاعات مفیدی را در این زمینه برایتان گردآوری کنیم تا یک قدم به انتخابِ بدون پشیمانی نزدیک‌تر شوید. با ما همراه باشید.
پیانوی آکوستیک و دیجیتال چه فرقی دارند؟
تفاوت اصلی پیانوهای آکوستیک با پیانوهای دیجیتال در شیوه تولید صداست.
پیانوی آکوستیک چکشی است. یعنی در این نوع پیانوها صدا از ضربه‌زدن چکش‌ها به سیم‌ها تولید می‌شود. در پیانوی آکوستیک فشار انگشت نوازنده بر کلیدها (به کلیدهای پیانو اصطلاحا کلاویه می‌گویند) به چکش‌ها انتقال می‌یابد و چکش‌ها بسته به میزان فشار به سیم‌ها ضربه می‌زنند. سپس ارتعاشات تولیدشده براثر ضربه واردآمده بر سیم‌ها به صفحه صدا (بُرد صدا هم می‌گویند) منتقل و تقویت می‌شوند. وقتی ارتعاشات با رِزونانس یا طنین صدای سایر سیم‌ها (سیم‌هایی که هدف ضربه نبوده‌اند) در هم می‌آمیزند، صدایی پرتوان و منحصربه‌فرد حاصل می‌شود.
در پیانوهای دیجیتال هیچ سیمی در کار نیست. هر کلاویه کلید تولید صدای مشخصی است. در این نوع پیانوها صدا دیجیتالی است و از طریق بلندگو تقویت می‌شود. اما جالب است بدانید پیانوهای دیجیتال پیشرفته‌ای هم داریم که قادرند صدایی با شباهت زیاد به پیانوهای آکوستیک تولید کنند.
انواع پیانوی آکوستیک
همان طور که گفتیم، سازوکار پیانوهای آکوستیک مبتنی بر چکش‌ها و سیم‌های فلزی‌ای است که در بدنه چوبی پیانو تعبیه شده‌اند. چکش‌ها براثر فشرده‌شدن کلیدها به حرکت درمی‌آیند و به سیم‌ها ضربه وارد می‌کنند. از ارتعاشات همین سیم‌هاست که صدا تولید می‌شود.
پیانوهای آکوستیک غالبا بر دو نوع‌اند:
افقی (گرند)
در این نوع پیانوها آرایش سیم‌ها افقی است. بنابراین به‌لحاظ ابعاد طویل‌ترند و فضای بیشتری اشغال می‌کنند. همین که فشار انگشت از روی کلیدها برداشته شود، چکش‌ها تحت تأثیر جاذبه به حالت استراحت برمی‌گردند. در پیانوهای افقی چکش‌ها در جهت عمودی به سیم‌ها ضربه وارد می‌کنند و به همین دلیل با اتکا به نیروی جاذبه به حالت استراحت برمی‌گردند. جاذبه هم نیروی بسیار یک‌نواختی است و از یک سمت پیانو به سمت دیگر تفاوتی وجود ندارد.
البته پیانوهای افقی را بیشتر به‌اسم پیانوی گرند می‌شناسند. همان پیانوهای خوش‌ترکیب و عریض‌وطویلی که معمولا در کنسرت‌ها می‌بینیم و شکل اصیل پیانوست. خیلی هم گران‌قیمت‌اند.
در کنار پیانوهای گرند پیانوهای بِیبی گرند هم داریم که کوچک‌ترند.
ازجمله معروف‌ترین برندهای پیانوی گراند می‌توان به یاماها و اِشتاین‌وِی اَند سانز اشاره کرد.
عمودی (ایستاده یا دیواری)
پیانوهای عمودی به پیانوهای ایستاده یا دیواری هم معروف‌اند. در این نوع پیانوها آرایش سیم‌ها عمودی است و چکش‌ها در جهت افقی به سیم‌ها ضربه وارد می‌کنند. بنابراین جهت حرکت اجزا تحت تأثیر جاذبه نیست. ازاین‌رو برای برگشت اجزا به حالت استراحت از فنر استفاده می‌شود. وقتی فشار را از روی کلید بردارید، اجزا با استفاده از مکانیسم فنری به حالت استراحت برمی‌گردند.
اگر با پیانوهای گرند مقایسه کنیم، در پیانوهای دیواری نیروی بازگشت تک‌تک فنرها را به‌سختی می‌توان در حد یک‌نواختی نیروی جاذبه تنظیم کرد. ضمن اینکه فنرهای به‌کاررفته به‌مرور فرسوده می‌شوند. تفاوت ریز دیگری هم هست و آن اینکه در پیانوهای دیواری برای تکرار یک نت باید تا برگشت کامل کلید صبر کرد. اما با پیانوهای گرند می‌توان یک نت را، زمانی که کلید تنها یک‌سوم مسیر بازگشت را طی کرده، تکرار کرد. پس حرفه‌ای که نگاه کنیم، نوازنده با پیانوی گرند کنترل عمل بیشتری دارد و می‌تواند سریع‌تر بنوازد.
علاوه‌بر همه اینها پیانوهای دیواری جمع‌وجورتر و ارزان‌ترند. هم فضای کمتری اشغال می‌کنند و هم با بودجه عموم سازگارترند. این نوع پیانوها را درواقع می‌توان نمونه فشرده‌تر پیانوهای گرند دانست. اما اصل سازوکارشان یکی است.
کدام نوع پیانوی آکوستیک بهتر است؟ افقی یا عمودی؟
گفتیم پیانوهای عمودی یا همان دیواری جمع‌وجورتر و ارزان‌ترند. از بابت کیفیت صدا اگر می‌پرسید، معمولا گفته می‌شود پیانوهای گرند به‌دلیل وجود سیم‌های طویل‌تر صدای غنی‌تر و موزون‌تری تولید می‌کنند. اما پیانوهای عمودی را هم نباید دست‌کم گرفت. چراکه کیفیت و حجم صدا به عوامل مختلف دیگری هم غیر از طول سیم بستگی دارد. برای مثال کیفیت قطعات و اندازه صفحه صدا هم بی‌تأثیر نیست.
از‌طرفی برای اکثریت علاقه‌مندان به یادگیری پیانو خرید گرند لزومی ندارد. بسیاری از ماهایی که برای یادگیری پیانو اقدام می‌کنیم در سطحی نیستیم یا بهتر بگوییم تا سطحی ادامه نمی‌دهیم که لزوما به پیانوی گرند نیاز داشته باشیم.
انواع پیانوی دیجیتال
پیانوهای دیجیتال نسخه مدرن‌تر پیانوهای آکوستیک‌اند. همان طور که در ابتدا هم توضیح دادیم، صدای این نوع پیانوها دیجیتالی است. وقتی کلیدی را می‌فشارید، بلندگوها صدای ضبط‌شده (صدایی که براساس صدای پیانوهای آکوستیک ضبط شده است) و کیفیت‌بالای همان نت را بازپخش می‌کنند.
انواع پیانوهای دیجیتال عبارت‌اند از:
- گرند: پیانوهای گرند دیجیتال به سیستم صوتی باکیفیت‌تری مجهزند. اما گران‌ترند و برندهای محدودی از این نوع پیانو تولید می‌کنند.
- دیواری: پیانوهای دیجیتال دیواری مانند آکوستیک‌های دیواری دقیقا همان‌هایی هستند که معمولا در منازل استفاده می‌شوند.
- قابل‌حمل: این نوع پیانوهای دیجیتال از دو نوع قبلی سبک‌ترند و به‌جای پایه روی استند می‌مانند.
پیانو دیجیتال یا آکوستیک کدام انتخاب بهتری است؟
اینکه کدام انتخاب بهتری است، بسته به شرایط هرکسی می‌تواند متفاوت باشد. اما نکاتی هم هست که اگر از همین ابتدا بدانید، شاید روی تصمیم‌تان تأثیر بگذارند. اساسی‌ترین نکات و تفاوت‌هایی که باید مدنظر داشته باشید عبارت‌اند از:
صدا
اغلب پیانوهای آکوستیک، فرقی نمی‌کند گرند یا دیواری، ازلحاظ کیفیت صدا در مقایسه با پیانوهای دیجیتال بهترند.
همان طور که توضیح دادیم، صدا در پیانوهای آکوستیک نتیجه ضربه چکش‌ها به سیم‌هاست. شیوه‌ای که موجب تولید صدایی آکوستیک با نوایی گرم‌تر و طنین‌دارتر می‌شود. ضمن اینکه نوازنده پیانوی آکوستیک کنترل بیشتری روی اجرا و بیان نت‌ها دارد. اما پیانوهای دیجیتال درواقع تقلید صدا می‌کنند. صدای پیانوهای دیجیتال حاصل پخش فایل صوتی است.
هنوز هم باوجود پیشرفت تکنولوژی بازسازی صدای پیانوهای آکوستیک به‌صورت دیجیتال کار سختی است. صدایی که از پیانوهای آکوستیک به گوش می‌رسد تنها صدای ارتعاش سیم‌ها نیست. بلکه طنین طبیعی صدا در فضا و بدنه چوبی ساز هم شنیده می‌شود. اما همه پیانوهای دیجیتال قادر به بازسازی صدایی با مختصات کامل صدای پیانوهای آکوستیک نیستند. بنابراین از این نوع پیانوها نمی‌توان انتظار دقیقا همان ظرافت‌هایی را داشت که در صدای پیانوهای آکوستیک وجود دارد.
البته درمورد کیفیت صدای پیانوهای آکوستیک ارزان و بدنگهداری‌شده قضیه فرق می‌کند. اینجاست که پیانوهای دیجیتال به‌دلیل تولید صدای تمیزتر می‌توانند برنده باشند. این را هم بگوییم که باوجود همه تفاوت‌ها پیانوهای دیجیتال پیشرفته ازلحاظ ویژگی‌های صدا می‌توانند به پیانوهای آکوستیک بسیار شبیه باشند.
کلاویه‌ها
حس نواختن با پیانوهای آکوستیک می‌تواند بسیار متفاوت باشد. کلاویه‌های پیانوهای آکوستیک سنگین‌ترند. به این معنی که برای نواختن باید اندکی پرفشارتر به کلاویه‌ها ضربه بزنید تا چکش‌ها برای ضربه‌زدن به سیم‌ها فعال شوند. اما در پیانوهای دیجیتال که خبری از سیم و چکش نیست کلاویه‌ها نرم‌ترند. البته گاهی پیانوهای دیجیتال را هم برای اینکه به حس لمس کلاویه‌ها در پیانوهای آکوستیک شبیه‌تر باشند با کلاویه‌های سنگین‌تر می‌سازند.
در پیانوهای آکوستیک کلاویه‌ها همچنین واکنش‌پذیرترند. صدا بسته به میزان فشار و حرکات انگشت می‌تواند متفاوت باشد. بنابراین در پیانوهای آکوستیک می‌توان با هر کلاویه صداهای متنوع‌تری تولید کرد. این در حالی است که پیانوهای دیجیتال صدای محدودتری تولید می‌کنند. یعنی نمی‌توانید فراتر از صداهایی که برای هر کلاویه در فایل صوتی تنظیم شده‌اند انتظار داشته باشید. حتی اگر کلاویه‌ها را با فشار و حرکات متفاوتی بنوازید، درنهایت همان صدای از پیش تعیین‌شده شنیده می‌شود. ازاین‌رو دست نوازنده در اجرا و بیان موسیقی با پیانوهای دیجیتال بسته‌تر است.
نگهداری
پیانوهای آکوستیک مراقبت بیشتری می‌طلبند. چراکه پیانو ساز فوق‌العاده حساسی است و می‌تواند پرخرج باشد.
پیانو هم مانند بسیاری دیگر از سازها به کوک‌کردن نیاز دارد. اما مسئله اینجاست که پیانو ساز پیچیده‌ای است و هر بار برای کوک‌کردن به یک فرد متخصص احتیاج خواهید داشت. کوک پیانو بسته به شرایط ساز ممکن است هر دو سال یک بار یا هر سه ماه به تنظیم مجدد نیاز پیدا کند. خلاصه که نگهداری پیانوهای آکوستیک می‌تواند پرخرج باشد.
متأسفانه شرایط محیطی هم روی این نوع پیانوها تأثیر قابل‌ملاحظه‌ای دارد. پیانوهای آکوستیک نسبت به رطوبت و نوسانات دمایی فوق‌العاده حساس‌اند. ازجمله قسمت‌های آسیب‌پذیرتر می‌توان به خود بدنه چوبی پیانو و نمد چکش‌ها اشاره کرد. شرایط مناسب برای نگهداری پیانو عبارت است از محیطی با رطوبت نسبی ۴۵ تا ۷۰ درصد و دمای ثابت حدود ۲۰ سانتی‌گراد یا دمای اتاق.
همه اینها در حالی است که نگهداری پیانوهای دیجیتال تقریبا بی‌هزینه است و به آسیب‌پذیری پیانوهای آکوستیک نیستند.
چندکارگی
پیانوهای دیجیتال برخلاف پیانوهای آکوستیک چندکاره‌اند:
- تقلید صدای سایر سازها: به این معنی که با پیانوهای دیجیتال می‌توانید صدای تقریبا هر سازی را تقلید کنید.
- ضبط صدا: پیانوهای دیجیتال از درگاه مخصوصی برای اتصال به کامپیوتر برخوردارند تا بتوانید هرآنچه را می‌نوازید مستقیما به‌صورت فایل دیجیتال ضبط و ذخیره کنید.
- کنترل صدا: پیانوهای دیجیتال از قابلیت کم‌وزیادکردن صدا و همچنین امکان اتصال به هدفون برخوردارند. بنابراین موقع تمرین موجب آزار کسی نخواهید شد.
- قابل‌حمل: پیانوهای دیجیتال ازلحاظ نوع و اندازه بسیار متفاوت‌اند و به‌نسبت پیانوهای آکوستیک قابل‌حمل‌ترند. برای جابه‌جایی اغلب پیانوهای دیجتال تنها یک نفر کافی است.
بنابراین اگر هریک از این ویژگی برایتان در اولویت‌اند، احتمالا بهتر است دنبال خرید پیانوی دیجیتال باشید.
شکل ظاهری
ازلحاظ شکل ظاهری اگر می‌پرسید، عموما معتقدند پیانوهای آکوستیک شکیل‌ترند. البته سلیقه‌ای هم هست. اما کلاسیک‌پسندها که قطعا ظاهر پیانوهای آکوستیک را ترجیح می‌دهند.
قیمت
به‌طورکلی پیانوهای آکوستیک از پیانوهای دیجیتال گران‌ترند. دست‌دوم پیانوهای آکوستیک هم حتی از دست‌دوم پیانوهای دیجیتال گران‌تر است. درواقع پیانوهای آکوستیک تقریبا همیشه ارزشمندند. اگر روزی تصمیم به فروش بگیرید، پیانوهای آکوستیک را می‌توانید با قیمت بالاتری رد کنید. اما قیمت دست‌دوم پیانوهای دیجیتال تا حد زیادی به مدل و شرایط پیانو بستگی دارد. چراکه مدام مدل‌های پیشرفته‌تری از این نوع پیانوها به بازار می‌آیند و بنابراین مدل‌های سال‌های قبل افت قیمت پیدا می‌کنند. به‌عبارتی افت قیمت پیانوهای دیجیتال سریع‌تر اتفاق می‌افتد.
بنابراین پیانوهای آکوستیک اگرچه گران‌ترند، در بلندمدت سرمایه‌گذاری بهتری خواهند بود.
تفاوت‌های پیانوهای آکوستیک و دیجیتال در یک نگاه
[table id=276 /]
سخن پایانی
پس اینکه پیانو دیجیتال یا آکوستیک کدام انتخاب بهتری است به نیاز و شرایط خودتان بستگی دارد.
اگر:
- محدودیت مالی ندارید؛
- صدای واقعی پیانو برایتان در اولویت است؛
- به نواختن قطعات کلاسیک علاقه‌مندید؛
- فضای کافی در اختیار دارید؛
- از بابت اذیت‌نشدن همسایه‌ها به‌خاطر سروصدای پیانو مطمئن‌اید؛
پس می‌توانید به خرید پیانوی آکوستیک فکر کنید.
اما اگر:
- بودجه محدودی در اختیار دارید؛
- قابلیت حمل پیانو برایتان مهم است؛
- به موسیقی پاپ یا راک تمایل دارید؛
- محدودیت فضا دارید؛
- به تنوع صدایی گسترده‌تری علاقه‌مندید؛
- به تمرین بدون سروصدا نیاز دارید؛
پس پیانوی دیجیتال بخرید. امیدواریم این مطلب برایتان مفید بوده باشد. اگر هنوز ابهامی در این زمینه برایتان باقی است، حتما با ما در میان بگذارید. ما متخصص ساز نیستیم، اما می‌توانیم برخی ابهامات‌تان را با رجوع به منابع معتبر برطرف کنیم. [see_also]17196[/see_also]
